W przedmiotowej sprawie spółka prowadzi działalność handlową. Z tą działalnością wiąże się konieczność przeprowadzania spotkań o charakterze biznesowym. Spotkania niekiedy przeprowadzane w lokalach gastronomicznych. Zdaniem spółki wydatek na obiad w restauracji spełnia kryteria przesłanki pozytywnej zaliczenia go do kosztów uzyskania przychodu oraz nie spełnia przesłanki negatywnej, tzn. nie może zostać zaliczony do kosztów reprezentacji, które z kosztów podatkowych są wyłączone.

Fiskus miał jednak inne zdanie. Jego zdaniem wydatki związane z zapraszaniem kontrahentów do restauracji ukierunkowane są na reprezentowanie firmy oraz budowanie jej prestiżu (reprezentacja). Pomimo tego, że w czasie spotkań z kontrahentami omawiane są różnorakie warunki współpracy, wątpliwości budzi miejsce takiego spotkania tj. restauracja. Spotkania biznesowe mogą być organizowane w każdym innym miejscu, zwłaszcza w siedzibach podmiotów gospodarczych.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA, który rozpatrzył ją w składzie 7 sędziów. W uzasadnieniu sąd przypomniał najpierw różne dotychczasowe rozstrzygnięcia w podobnych sprawach.

Koszt reprezentacji, który nie może być kosztem uzyskania przychodów

W przeważającej liczbie orzeczeń NSA opowiadał się za uznaniem zakupu usług gastronomicznych podawanych i świadczonych w trakcie spotkań z kontrahentami, bez względu na miejsce zakupu tych usług, za koszty reprezentacji, a więc nie mogące stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Reklama

Zapadło także orzeczenie, że jeśli impreza jest elementem strategii marketingowej dotyczącej danego produktu, to jej organizacja, w tym zakup usług gastronomicznych i alkoholu, nie jest związane z reprezentacją, lecz z reklamą. A wydatki na reklamę oraz inne formy promocji w całości można zaliczyć do kosztów podatkowych.

Jest kosztem, jeżeli obiad nie był okazały

Jeszcze inny pogląd odnośnie reprezentacyjnego charakteru wydatku podlegał na tym, że reprezentację należy oceniać przez pryzmat definicji słownikowej, że reprezentacja to ogólnie: okazałość, wystawność w czyimś sposobie życia, związana ze stanowiskiem, pozycją społeczną, że reprezentacyjne będą wszelkie wydatki, które w sposób ponadstandardowy kreują pozytywny wizerunek firmy, w tym wobec innych podmiotów, z którymi współpracuje. Nie będzie reprezentacją wydatek poczyniony w restauracji na koszt posiłku zwyczajowo przyjętego w obecnych realiach życia gospodarczego. Wydatki te jednak muszą być poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, nie mogą odbiegać od standardów przyjętych w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, a o zaliczeniu danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów decydować będzie konkretny stan faktyczny sprawy. W tej sytuacji każdy przypadek kwalifikowania rachunku gastronomicznego do kosztów reprezentacji należy rozpatrywać indywidualnie.

NSA w składzie 7 sędziów

W niniejszej sprawie NSA w poszerzonym składzie zgodził się co do tego, ze każda sprawa powinna być przedmiotem odrębnej oceny ze względu na rodzaj konkretnych wydatków kwalifikowanych, jako koszty reprezentacji wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT. Natomiast decydującymi kwalifikatorami nie mogą być ani miejsce świadczenia usług gastronomicznych ani tez przypisana im cecha bliżej nieokreślonej "wystawności", "przepychu" czy też "okazałości".

Oceniając, czy dane koszty mają charakter reprezentacyjny, należy patrzeć właśnie przez pryzmat ich celu. Jeśli wyłącznym bądź dominującym celem ponoszonych kosztów jest stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu jego firmy, działalności etc., to koszty te mają charakter reprezentacyjny. Jeżeli nie, to wydatki związane z poczęstunkiem dla osób będących klientami, muszą być uznane za koszt uzyskania przychodów. Nie ulega bowiem wątpliwości, że stworzenie właściwego klimatu dla prowadzonej działalności rodzi skutek w postaci zwiększenia przychodu.

A w niniejszej sprawie, zdaniem sądu, pomiędzy poniesionym wydatkiem polegającym na poczęstunku (zarówno dostarczonym w firmie, jak i poza jej siedzibą), a osiągniętym przychodem zachodzi związek przyczynowy. Jest to wydatek mieszczący się w kategorii wydatków wskazanych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Wyrok NSA w składzie 7 sędziów z 17 czerwca 2013 r., II FSK 702/11, LEX nr 1322775