Nowa ustawa pomoże egzekwować podatki

Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, ceł i innych należności publicznoprawnych, przedłożone przez ministra finansów. Jej przepisy będą gwarantować sprawność, rzetelność, przejrzystość 
i szybkość działania organów państwowych na płaszczyźnie międzynarodowej współpracy 
w korzystaniu z wzajemnej pomocy przy dochodzeniu należności.

Do tej pory zagadnienia te są ujęte w rozdziale 7 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Jednak w celu lepszego zabezpieczenia interesów państw członkowskich i umożliwienia skutecznego i efektywnego odzyskiwania należności, Unia Europejska wydała nowe przepisy. Mieszczą się one w Dyrektywie Rady 2010/24/UE oraz 
w rozporządzeniu Komisji Europejskiej z listopada 2011 r., w którym zawarto szczegółowe zapisy dotyczące wzajemnej pomocy w odzyskiwaniu należności. Z tego względu resort finansów zdecydował o przygotowaniu nowego aktu prawnego. Dodatkowym argumentem przemawiającym za przygotowaniem nowego aktu prawnego jest fakt, że dotychczasowe zapisy powodują trudności interpretacyjne. W projekcie ustawy uwzględnione będą ponadto inne dwustronne i wielostronne umowy o dochodzeniu należności zawarte z państwami członkowskimi lub państwami trzecimi.

Wzajemna pomoc, zgodnie z założeniami, będzie obejmowała dokonywanie powiadomień i dochodzenie/zabezpieczenie należności pieniężnych oraz wymianę informacji takich jak: adres zamieszkania, posiadane rachunki bankowe (w tym również w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-pożyczkowych), posiadane ruchomości i nieruchomości, wysokość i źródła dochodów, rodzaj i miejsce zatrudnienia lub rodzaj i miejsce prowadzonej działalności. Tego typu informacje będą służyć wierzycielowi i organowi egzekucyjnemu w podjęciu decyzji o wystąpieniu z wnioskiem 
o dochodzenie należności lub podjęcie środków zapobiegawczych.

Projektowana ustawa uwzględni następujące kwestie:

- zapewni możliwie szeroką wymianę informacji między państwami członkowskimi, w tym wymianę informacji bez uprzedniego wniosku, i obejmie nowymi przepisami wszystkie osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej w UE;
- uwzględni wszystkie formy, jakie mogą przybrać należności organów publicznych dotyczące podatków, ceł, refundacji i interwencji, w tym należności pieniężnych przysługujących od zobowiązanego lub osoby trzeciej, które zastępują należność pierwotną;
- uwzględni m.in. podatki pobierane przez organy samorządowe, co pozwoli egzekwować w państwach członkowskich należności wymierzane przez jednostki samorządowe. Ponadto nowe przepisy obejmą kary, grzywny i dopłaty administracyjne związane z podatkami, cłami lub innymi należnościami w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz wspólnej organizacji rynku UE dla sektora cukrowego;
- wyznaczy centralne biuro łącznikowe oraz – w razie potrzeby – biura łącznikowe do kontaktów z państwami członkowskimi w celu wymiany informacji przy dochodzeniu należności.

Zgodnie z założeniami, zostanie utworzone centralne biuro łącznikowe. Będzie nim Izba Skarbowa w Poznaniu, której kadra posiada – zdaniem ministra finansów – odpowiednie doświadczenie i wiedzę we współpracy międzynarodowej. Do biura będą przekazywane przez państwa członkowskie wnioski o powiadomienie, dochodzenie należności pieniężnych oraz wnioski o podjęcie środków zabezpieczających. Wnioski te będą kierowane do odpowiednich organów. Centralne biuro łącznikowe będzie także przekazywać państwom członkowskim otrzymane od polskich organów wnioski o pomoc. Biuro ma samodzielnie realizować otrzymane od państw członkowskich wnioski o udzielenie informacji. Biuro będzie podlegać ministrowi finansów.

Przewiduje się, że dla środków egzekucyjnych przyjęty zostanie jednolity tytuł wykonawczy. Przygotowany będzie również jednolity wzór formularza dotyczący powiadomieniu o tytułach wykonawczych i decyzjach odnoszących się do należności. Urzędnicy państwa członkowskiego będą mieli możliwość obecności przez postępowaniu administracyjnym w innym państwie członkowskim.

Projektowane przepisy nie będą miały zastosowania do m.in.: obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne czy należności za usługi użyteczności publicznej.

W projekcie ustawy zostaną zawarte szczegółowe przepisy regulujące tryb i zasady udzielania informacji, w tym m.in. przygotowywanie wniosków o: udzielenie informacji, 
powiadomienie, dochodzenie należności pieniężnych. Uregulowane będą również sprawy związane ze zmianą lub wycofaniem wniosku na skutek uznania zarzutów zobowiązanego oraz zasady naliczania odsetek z powodu nieterminowego regulowania należności pieniężnych państw członkowskich objętych jednolitym tytułem wykonawczym.

Projektowana ustawa wprowadzi zmiany w innych aktach prawnych, w tym m.in. w: ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Prawie bankowym, Ordynacji podatkowej, Kodeksie postępowania cywilnego.