Jakie skutki w podatku od towarów i usług rodzi zaniechanie inwestycji, od której wcześniej odliczano VAT?
Skutki VAT zaniechania inwestycji, przy dokonywaniu której odliczano podatek VAT, zależą od okoliczności zaniechania tej inwestycji, w szczególności od przyczyny zaniechania. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Zaniechanie inwestycji może, lecz nie musi skutkować utratą prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach dotyczących tej inwestycji (a więc koniecznością dokonania korekty odliczonego podatku). Zależy to od okoliczności zaniechania inwestycji.
Jak bowiem wynika z orzeczenia ETS w sprawie C-37/95, w przypadku, gdy inwestycja (a ściślej inwestycja w związku z którą podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia w momencie jej prowadzenia) została zaniechana ze względu na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, nie ma on obowiązku korygowania odliczonego podatku (analogiczny pogląd zaprezentował WSA w Łodzi w wyroku z dnia 19 lutego 2009 r., I SA/Łd 1372/08; czytamy w nim, że "tylko w przypadku gdy inwestycji - w związku z którą przysługiwało prawo do odliczenia w momencie jej prowadzenia - zaniechano z uwagi na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, wówczas nie ma on obowiązku dokonywania korekty odliczeń. Jeśli więc zaniechanie inwestycji było spowodowane czynnikami obiektywnymi, wówczas prawo do odliczenia zastaje zachowane"). Z kolei w orzeczeniu w sprawie C-110/94 Trybunał wyjaśnił, że prawo do odliczenia zostaje zachowane (nie ma obowiązku korekty) nawet wówczas, gdy inwestycji zaniechano z uwagi na to, że przeprowadzona analiza wykazała jej nieopłacalność. A zatem o tym czy zaniechanie inwestycji skutkuje zachowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach dotyczących tej inwestycji czy też utratą tego prawa decydują okoliczności (przyczyny) zaniechania inwestycji.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje zachowane, jeśli inwestycji zaniechano ze względu na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, tj. przyczyn od niego niezależnych (co potwierdzają również organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach – zob. przykładowo interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 lutego 2010 r., IBPP3/443-929/09/PH, czy interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2010 r., IPPP1-443-1193/08-6/S/JB). Do okoliczności takich zaliczyć należy w mojej ocenie:
1) zmianę sytuacji gospodarczej skutkującą nieopłacalnością inwestycji,
2) zmianę sytuacji podatnika uniemożliwiającą ukończenie inwestycji (np. ogłoszenie upadłości podatnika),
3) niezawinione przez podatnika zdarzenie losowe uniemożliwiające lub czyniące nieopłacalnym ukończenie inwestycji (np. pożar, wichura czy akt wandalizmu),
4) błędy popełnione przez podmioty trzecie (np. zaniechanie inwestycji budowlanej ze względu na błędy popełnione przez realizującą budowę firmę budowlaną).
Z kolei prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje utracone (a w konsekwencji konieczna jest korekta odliczonego podatku), jeżeli inwestycji zaniechano ze względu na okoliczności pozostające pod kontrolą podatnika. Do okoliczności takich zaliczyć należy według mnie:
1) rażące błędy popełnione przy planowaniu inwestycji (np. rezygnacja ze zbadania opłacalności inwestycji przed jej rozpoczęciem, a następnie zaniechanie inwestycji ze względu na stwierdzoną w czasie jej prowadzenia nieopłacalność) i jej prowadzeniu (np. zaniechanie inwestycji budowlanej ze względu na popełnione przez podatnika rażące błędy wykonawcze),
2) rażące zaniedbania przy prowadzeniu inwestycji (np. zaniechanie inwestycji ze względu na pożar, do którego przyczyniły się rażące zaniedbania inwestora),
3) naruszenie przepisów prawa.
Skutki VAT zaniechania inwestycji, przy dokonywaniu której odliczano podatek VAT, zależą od okoliczności zaniechania tej inwestycji, w szczególności od przyczyny zaniechania. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Zaniechanie inwestycji może, lecz nie musi skutkować utratą prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach dotyczących tej inwestycji (a więc koniecznością dokonania korekty odliczonego podatku). Zależy to od okoliczności zaniechania inwestycji.
Jak bowiem wynika z orzeczenia ETS w sprawie C-37/95, w przypadku, gdy inwestycja (a ściślej inwestycja w związku z którą podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia w momencie jej prowadzenia) została zaniechana ze względu na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, nie ma on obowiązku korygowania odliczonego podatku (analogiczny pogląd zaprezentował WSA w Łodzi w wyroku z dnia 19 lutego 2009 r., I SA/Łd 1372/08; czytamy w nim, że "tylko w przypadku gdy inwestycji - w związku z którą przysługiwało prawo do odliczenia w momencie jej prowadzenia - zaniechano z uwagi na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, wówczas nie ma on obowiązku dokonywania korekty odliczeń. Jeśli więc zaniechanie inwestycji było spowodowane czynnikami obiektywnymi, wówczas prawo do odliczenia zastaje zachowane"). Z kolei w orzeczeniu w sprawie C-110/94 Trybunał wyjaśnił, że prawo do odliczenia zostaje zachowane (nie ma obowiązku korekty) nawet wówczas, gdy inwestycji zaniechano z uwagi na to, że przeprowadzona analiza wykazała jej nieopłacalność. A zatem o tym czy zaniechanie inwestycji skutkuje zachowaniem prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupach dotyczących tej inwestycji czy też utratą tego prawa decydują okoliczności (przyczyny) zaniechania inwestycji.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje zachowane, jeśli inwestycji zaniechano ze względu na okoliczności pozostające poza kontrolą podatnika, tj. przyczyn od niego niezależnych (co potwierdzają również organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach – zob. przykładowo interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 lutego 2010 r., IBPP3/443-929/09/PH, czy interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2010 r., IPPP1-443-1193/08-6/S/JB). Do okoliczności takich zaliczyć należy w mojej ocenie:
1) zmianę sytuacji gospodarczej skutkującą nieopłacalnością inwestycji,
2) zmianę sytuacji podatnika uniemożliwiającą ukończenie inwestycji (np. ogłoszenie upadłości podatnika),
3) niezawinione przez podatnika zdarzenie losowe uniemożliwiające lub czyniące nieopłacalnym ukończenie inwestycji (np. pożar, wichura czy akt wandalizmu),
4) błędy popełnione przez podmioty trzecie (np. zaniechanie inwestycji budowlanej ze względu na błędy popełnione przez realizującą budowę firmę budowlaną).
Z kolei prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje utracone (a w konsekwencji konieczna jest korekta odliczonego podatku), jeżeli inwestycji zaniechano ze względu na okoliczności pozostające pod kontrolą podatnika. Do okoliczności takich zaliczyć należy według mnie:
1) rażące błędy popełnione przy planowaniu inwestycji (np. rezygnacja ze zbadania opłacalności inwestycji przed jej rozpoczęciem, a następnie zaniechanie inwestycji ze względu na stwierdzoną w czasie jej prowadzenia nieopłacalność) i jej prowadzeniu (np. zaniechanie inwestycji budowlanej ze względu na popełnione przez podatnika rażące błędy wykonawcze),
2) rażące zaniedbania przy prowadzeniu inwestycji (np. zaniechanie inwestycji ze względu na pożar, do którego przyczyniły się rażące zaniedbania inwestora),
3) naruszenie przepisów prawa.