Spółka A produkuje i sprzedaje wyroby spółce B. Spółka B złożyła zamówienie na 50 sztuk wyrobów spółki A z terminem odbioru do dnia 31 czerwca 2009 r. (do tego dnia Spółka B odebrała 30 sztuk wyrobów). Pozostałe 20 sztuk do dnia 31 marca 2010 r. nie zostały odebrane, w związku z tym na prośbę radcy prawnego spółka A wystawiła fakturę VAT na pozostałe 20 sztuk wyrobów celem złożenia pozwu w sądzie w sprawie ściągnięcia należności oraz odebrania towaru.
Czy spółka A powinna od tak wystawionej faktury wykazać przychód w marcu mimo, iż fizycznie towar nie został odebrany przez spółkę B?
Zdaniem autora spółka powinna rozpoznać przychód w marcu, mimo że towar faktycznie nie został wydany.
Zgodnie z art. 14 ust. 1c-1i ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. – oraz art. 12 ust. 3a-3e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. – za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się zasad powyższych (np. odszkodowania), za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
Jednocześnie w myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f. lub art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).
Warto także dodać, iż zgodnie z § 9-11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) faktury wystawia się co do zasady w ciągu siedmiu dni od dnia dokonania dostawy lub wykonania usługi. Tylko w niektórych przypadkach ustawodawca dopuszcza możliwość wystawienia faktury przed powstaniem obowiązku podatkowego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Istotne jest zatem, czy w omawianym przypadku doszło w ogóle do dostawy w rozumieniu VAT. Zgodnie z art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. W przedstawionej sytuacji nabywca zamówił partię towaru, ale faktycznie odebrał tylko jej część. W efekcie nie ulega wątpliwości, iż w odniesieniu do odebranych 30 sztuk dostawa miała miejsce w czerwcu 2009 r.
W przypadku pozostałych 20 sztuk pojawiają się już wątpliwości, które można sprowadzić do pytania, czy jest możliwa dostawa bez faktycznego wydania towaru. Zdaniem autora jest możliwe – zgodnie z zapisem ustawowym dostawa ma miejsce w momencie przekazania prawa do towarów, a nie w momencie faktycznego przekazania towarów (zazwyczaj daty te są tożsame). Może jednak tak się zdarzyć, iż przekazane zostanie prawo do określonych towarów, które wciąż będą znajdować się w magazynie sprzedawcy – mimo niewydania towarów, nabywca będzie mógł np. odsprzedać je dalej (a dokładniej prawo do nich), wobec czego będzie mógł dysponować nimi jak właściciel.
Skoro już ustaliliśmy, iż możliwa jest dostawa bez wydania towarów, należy teraz zastanowić się, czy i w którym momencie dostawa nastąpiła w sytuacji określonej w pytaniu. Zdaniem autora odpowiedzi o dostawie można mówić dopiero z chwilą wystawienia faktury. Wystawiając ją podatnik stwierdził bowiem, że towary są do odebrania, a nabywca może nimi rozporządzać. Tym samym należy uznać fakturę za poprawnie wystawioną. Skoro zaś mamy do czynienia z poprawną fakturą, uznać należy, iż przychód powstał z chwilą jej wystawienia.
Czy spółka A powinna od tak wystawionej faktury wykazać przychód w marcu mimo, iż fizycznie towar nie został odebrany przez spółkę B?
Zdaniem autora spółka powinna rozpoznać przychód w marcu, mimo że towar faktycznie nie został wydany.
Zgodnie z art. 14 ust. 1c-1i ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. – oraz art. 12 ust. 3a-3e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. – za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.
Jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.
W przypadku otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosuje się zasad powyższych (np. odszkodowania), za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.
Jednocześnie w myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f. lub art. 12 ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.p. do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).
Warto także dodać, iż zgodnie z § 9-11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.) faktury wystawia się co do zasady w ciągu siedmiu dni od dnia dokonania dostawy lub wykonania usługi. Tylko w niektórych przypadkach ustawodawca dopuszcza możliwość wystawienia faktury przed powstaniem obowiązku podatkowego.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Istotne jest zatem, czy w omawianym przypadku doszło w ogóle do dostawy w rozumieniu VAT. Zgodnie z art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. W przedstawionej sytuacji nabywca zamówił partię towaru, ale faktycznie odebrał tylko jej część. W efekcie nie ulega wątpliwości, iż w odniesieniu do odebranych 30 sztuk dostawa miała miejsce w czerwcu 2009 r.
W przypadku pozostałych 20 sztuk pojawiają się już wątpliwości, które można sprowadzić do pytania, czy jest możliwa dostawa bez faktycznego wydania towaru. Zdaniem autora jest możliwe – zgodnie z zapisem ustawowym dostawa ma miejsce w momencie przekazania prawa do towarów, a nie w momencie faktycznego przekazania towarów (zazwyczaj daty te są tożsame). Może jednak tak się zdarzyć, iż przekazane zostanie prawo do określonych towarów, które wciąż będą znajdować się w magazynie sprzedawcy – mimo niewydania towarów, nabywca będzie mógł np. odsprzedać je dalej (a dokładniej prawo do nich), wobec czego będzie mógł dysponować nimi jak właściciel.
Skoro już ustaliliśmy, iż możliwa jest dostawa bez wydania towarów, należy teraz zastanowić się, czy i w którym momencie dostawa nastąpiła w sytuacji określonej w pytaniu. Zdaniem autora odpowiedzi o dostawie można mówić dopiero z chwilą wystawienia faktury. Wystawiając ją podatnik stwierdził bowiem, że towary są do odebrania, a nabywca może nimi rozporządzać. Tym samym należy uznać fakturę za poprawnie wystawioną. Skoro zaś mamy do czynienia z poprawną fakturą, uznać należy, iż przychód powstał z chwilą jej wystawienia.