Jesteśmy spółką z o.o. Firma zatrudnia od lat powyżej 100 pracowników i tworzy ZFŚS. Od nowego roku chcemy zrezygnować z tworzenia ZFŚS, a w zamian utworzyć fundusz socjalno-bytowy poprzez odpowiedni zapis o jego utworzeniu w układzie zbiorowym pracy, z którego wypłacane byłoby pracownikowi świadczenie urlopowe.
Czy wypłacone świadczenie urlopowe z funduszu socjalno-bytowego stanowi dla firmy koszty uzyskania przychodów?
Czy konieczne jest dokonywanie odpisów na fundusz socjalno-bytowy i wydzielenie odrębnego rachunku?
Czy kwota wypłacona pracownikowi z tego tytułu przez listę płac stanowi koszt uzyskania przychodu w chwili wypłaty?
Czy składki ZUS podlegają zwolnieniu?

Świadczenia wypłacane z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe korzystają ze zwolnienia od składek ZUS do wysokości odpisu podstawowego na ZFŚS. I na tym niestety kończą się dobre wiadomości - uzyskana przez pracownika kwota będzie opodatkowana, a dla pracodawcy nie będzie kosztem ani odpis, ani faktyczny wydatek.
Świadczenia wypłacane z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wolne są od składek ZUS do wysokości nie przekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego na ZFŚS - zob. § 2 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. - o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolna od podatku dochodowego jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł; rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Omawiane zwolnienie dotyczy wyłącznie świadczeń z ZFŚS lub funduszy związkowych. Fundusz socjalno-bytowy nie jest ani jednym, ani drugim, wobec czego świadczenia z tego funduszu nie będą korzystały z omawianego zwolnienia.

Jednocześnie w myśl art. 16 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak:
a) podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy,
b) odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek ZFŚS.
Tworzenie funduszu socjalno-bytowego nie jest obowiązkowe dla przedsiębiorcy, więc pierwsza możliwość nie ma zastosowania. Jednocześnie fundusz socjalno-bytowy, to nie fundusz socjalny, wobec czego odpisy na ten fundusz nie będą stanowiły kosztu podatkowego. Jednocześnie w myśl art. 16 ust. 1 pkt 45 u.p.d.o.p. nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych; kosztem uzyskania przychodów są jednak świadczenia urlopowe wypłacone zgodnie z przepisami o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Powoduje to, że kosztem nie będą także wydatki dokonane z funduszu socjalno-bytowego.