Dostaliśmy taką fakturę za bilet parkingowy. Czy jest ona prawidłowa? Jakie konsekwencje po naszej stronie powoduje zaksięgowanie takiej faktury?
Wystawienie faktury w celu udokumentowani czynności niepodlegającej opodatkowaniu VAT jest działaniem nieprawidłowym. Czynność taka powinna być udokumentowana zwykłym rachunkiem, notą księgową lub innym dowodem księgowym zewnętrznym.
Na wstępie należy wyjaśnić, iż pobierane przez gminę opłaty za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowanie mieszczą się w zakresie wykonywania zadań własnych gminy, a zatem nie stanowią odpłatnej usługi parkingowej i nie podlegają opodatkowaniu VAT. Pogląd ten znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie, czego przykładem mogą być m.in.: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 grudnia 2002 r. (P 6/02, OTK-A 2002, nr 7, poz. 91), wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 10 lipca 2003 r. (I SA/Wr 1975/02), a także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 maja 2007 r. (III SA/Wa 3645/06).
W tym kontekście należy stwierdzić, iż wystawienie faktury VAT w celu udokumentowania czynności nie podlegającej opodatkowaniu tym podatkiem jest działaniem nieprawidłowym. Fakturami VAT dokumentuje się bowiem (z jednym wyjątkiem art. 106 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.) wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Wynika to z brzmienia art. 106 ust. 1 u.p.t.u., zgodnie z którym podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.
Biorąc pod uwagę, iż art. 2 pkt 22 u.p.t.u. definiuje sprzedaż jako odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów - czynność nie będąca odpłatnym świadczeniem usług na terytorium kraju nie stanowi sprzedaży, o jakiej mowa w art. 106 ust. 1 u.p.t.u., a zatem nie powinna być dokumentowana fakturą VAT. Co więcej, czynności takiej nie ewidencjonuje się w rejestrze sprzedaży prowadzonym na potrzeby VAT i nie uwzględnia się w deklaracji VAT-7.
Czynności nie podlegające opodatkowaniu VAT dokumentuje się zwykłymi rachunkami, notami księgowymi i innymi dowodami księgowymi zewnętrznymi w rozumieniu art. 20 i nast. ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) – dalej u.r. oraz z uwzględnieniem art. 87 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Co do konsekwencji zaksięgowania takiej faktury, trudno określić jakieś negatywne skutki dla podmiotu otrzymującego dokument. Generalnie, spełnione są bowiem wszystkie wymogi art. 22 u.r., tzn. dokument jest rzetelny, czyli zgodny z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentuje, kompletny, zawierający co najmniej dane określone w art. 21 u.r., oraz wolny od błędów rachunkowych. Zatem zaksięgowanie takiej faktury nie może być uznane za podstawę do uznania ksiąg za nierzetelne czy wadliwe. Nie bez znaczenia jest również to, iż nie występuje tutaj ryzyko odliczenia podatku naliczonego na podstawie wadliwego dokumentu oraz fakt, iż faktura została wystawiona przez podmiot publiczny, co oddala jakiekolwiek podejrzenia o działania celowe.
Daniel Gawlas
Autor współpracuje z Vademecum Głównego Księgowego, ABC Wolters Kluwer Polska