Czy budynek wpisany do rejestru zabytków podlega zwolnieniu z podatku od nieruchomości? Jakich formalności należy dokonać, aby takie zwolnienie uzyskać?
W budynku jest prowadzona działalność gospodarcza - hotel i restauracja.
Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z późn. zm.) - dalej u.p.o.l., zwalnia się od podatku od nieruchomości grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 u.p.o.l., zwalnia się od podatku od nieruchomości grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. Z powyższego przepisu wynika zatem, iż co do zasady zwolnione są od podatku od grunty oraz budowle, które jednocześnie spełniają następujące warunki:
- są indywidualnie wpisane do rejestru zabytków;
- są utrzymane i konserwowane zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków;
- nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.
Zwrot, że zwolnienie dotyczy nieruchomości "wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków" oznacza, iż aby nieruchomość mogła korzystać z omawianego zwolnienia mus być indywidualnie wpisana do rejestru zabytków, który zgodnie z art. 8 z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.), dla zabytków znajdujących się na terenie województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Zatem nie podlegają temu zwolnieniu grunty i budynki objęte planem urbanistycznym, uwzględniającym historyczny charakter danego miejsca (układ ruralistyczny), który jest wpisany do rejestru zabytków.
Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej danej nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku.
Kontrolę w zakresie utrzymania zabytków (tzw. nadzór konserwatorski) sprawuje wojewódzki konserwator zabytków lub działający z jego upoważnienia pracownicy wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków w drodze prowadzonych kontroli przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Zatem organy podatkowe nie mają żadnych uprawnień, aby badać czy podatnik utrzymuje i konserwuje nieruchomości zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków. Organ podatkowy chcąc posiąść wiedzę w tym powinien się zwrócić do wojewódzkiego konserwatora zabytków o udzielenie informacji.
Omawiane zwolnienie nie dotyczy gruntów i budynków, które pomimo tego, iż posiadają indywidualny wpis do rejestru zabytków oraz utrzymane i konserwowane są zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków, zajęte są na prowadzenie działalności gospodarczej. Podkreślić należy, iż z omawianego zwolnienia wyłączone są jedynie te części gruntów i budynków, które faktycznie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej.

Tomasz Kaczyński