W przedmiotowej sprawie kontroli sądu została poddana interpretacja indywidualna w przedmiocie okresu, w którym mają być zaliczane w podatkowe koszty uzyskania przychodu przekraczające 100.000 zł opłaty za przyłączenie spółki świadczącej usługi dystrybucji energii elektrycznej do sieci dystrybucyjnej innych przedsiębiorstw energetycznych, gdzie nie da się określić z góry okresu, w którym spółka będzie wykorzystywać to przyłącze.

Spółka dla celów rachunkowości przyjmuje przeciętny okres eksploatacji przyłącza na 15 lat i w związku z tym koszty tej opłaty przyłączeniowej zalicza do kosztów bilansowych w okresie 15 lat księgując je na koncie rozliczeń międzyokresowych kosztów w korespondencji z kontem zobowiązań i przez ten okres odnosi w ciężar kosztów bilansowych w równych miesięcznych ratach.

Zdaniem spółki opłatę taką należy zaliczyć do podatkowych kosztów uzyskania przychodu jednorazowo w miesiącu ujęcia faktury za przyłączenie na koncie zobowiązań zgodnie z art. 15 ust. 4d zdanie pierwsze ustawy o CIT, przyjmując, że zgodnie z art. 15 ust. 4e tej ustawy za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano po raz pierwszy) na podstawie otrzymanej faktury.

Fiskus nie zgodził się ze spółką. Według niego, użyte w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT określenie: "dzień, na który ujęto koszt" interpretowane musi być zgodnie z przepisami o rachunkowości, z których wynikają normy określające m.in., do jakich okresów rozrachunkowych przyporządkowane są określone koszty i przychody zgodnie z zasadami ostrożności, istotności i współmierności przychodów i kosztów, co prowadzi do uznania, że z treści art. 15 ust. 4e ustawy o CIT wynika podstawowa zasada: moment uznania za koszt podatkowy jest uzależniony od uznania go za taki w ujęciu bilansowym.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd kasacyjny nie zgodził się z fiskusem i potwierdził stanowisko spółki. Sąd przypomniał, że koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Co prawda ustawodawca definiując w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT pojęcie poniesienia kosztu odwołał się do pewnych pojęć takich jak rezerwy, czy bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, w stosunku do których konieczne jest odwołanie się do wykładni przepisów ustawy o rachunkowości, to jednak nie ma podstaw, aby dokonywać takiego zabiegu w stosunku do pojęcia kosztu jako kosztu ujętego w księgach rachunkowych. Wniosku takiego nie uzasadnia użycie tego pojęcia w zwrocie "dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury". Zagadnienia związane z powstaniem obowiązku podatkowego, wysokością podatku oraz rygorami zaliczenia do kosztu uzyskania przychodu, są regulowane w ustawach podatkowych, w tym w ustawie o CIT. Dlatego też, aby ustawa o rachunkowości wywierała skutki podatkowe, musiałyby istnieć przepisy zawierające wyraźne odesłanie do jej treści.

Wyrok NSA z 1 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 717/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego