Zapytali o to posłowie, którzy chcą wiedzieć, czy ochrona zdrowia psychicznego uczniów, a zwłaszcza kształtowanie zachowań, stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu, uwzględniona jest w odpowiednim zakresie w podstawie programowej? Według MEiN tak właśnie jest, bo to element podstawy programowej wielu przedmiotów.

Czytaj: ​Strzelanie na edukacji dla bezpieczeństwa - minister podpisał rozporządzenie>>

Czytaj w LEX: Perz Weronika, Wanio Katarzyna - Dziecko w świecie emocji >>

Na biologii i WOS

Jak podkreśla resort edukacji, podstawa programowa dla I etapu edukacyjnego (klasy I-III szkoły podstawowej) wskazuje potrzebę wzmacniania odczuwania i budowania więzi uczuciowej z rodziną, kształtowania świadomości wartości uznanych przez środowisko domowe i szkolne. Uczniowie uczą się też w ramach wiedzy o społeczeństwie oraz biologii.

- Zapisy warunków realizacji zajęć wskazują, iż duży nacisk należy położyć na edukację prozdrowotną - kształtowanie u młodego człowieka świadomości konieczności dbania o zdrowie własne i innych. Należy zwrócić uwagę na rozwijanie postaw sprzyjających zdrowiu, tj. racjonalne żywienie, odpowiednią aktywność fizyczną, dbałość o higienę, poddawanie się okresowym badaniom stanu zdrowia, umiejętne radzenie sobie ze stresem, a także na fakt znacznego wydłużania się czasu życia człowieka, co implikuje szereg aspektów życia biologicznego oraz społecznego człowieka. Ważnym elementem edukacji zdrowotnej jest zdrowie psychospołeczne oraz przygotowanie uczniów do życia w szybko zmieniającym się środowisku - wskazuje wiceminister Dariusz Piontkowski. Wskazuje, że te wiadomości są uzupełniane przez działania profilaktyczne, prowadzone na trzech poziomach profilaktyki: uniwersalnej (skierowanej do wszystkich uczniów), selektywnej (skierowanej do grup ryzyka) i wskazującej (skierowanej do poszczególnych osób ujawniających zachowania ryzykowne np. zachowanie suicydalne). Coroczna[5] diagnoza potrzeb rozwojowych uczniów, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka pozwala na realne określenie aktualnych problemów na terenie szkoły

 


Programy dla szkół i organizacji pozarządowych

Ministerstwo wskazuje też, że w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025 Minister Edukacji i Nauki ogłasza dla organizacji pozarządowych otwarte konkursy ofert na zadania z zakresu zdrowia publicznego. Na ich realizację corocznie zaplanowane jest 3,125 mln zł.

Obecnie, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, realizowane są projekty pn. Pozytywny klimat szkoły oraz Pozytywna szkoła, w tym:

  1. Poradnia on-line. Tworzenie, z udziałem poradni psychologiczno-pedagogicznych, sieci wsparcia dla uczniów/wychowanków oraz nauczycieli, w szczególności w celu łagodzenia skutków pandemii i wspierania powrotu do szkoły po nauce zdalnej;
  2. Klimat szkoły. Szkolenia dla nauczycieli, rodziców i uczniów, dotyczące zasad komunikacji pozytywnej oraz mediacji rówieśniczej i mediacji szkolnej jako metod rozwiązywania sytuacji trudnych i konfliktowych.
  3. Platforma do diagnozy czynników chroniących i czynników ryzyka. Pomoc dla szkół i placówek w planowaniu działań wychowawczo-profilaktycznych w oparciu o realne potrzeby uczniów.
  4. Promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego. Realizacja w szkołach programów w zakresie promocji zdrowia psychicznego.

Natomiast w 2022 r. organizacje pozarządowe zrealizowały:

  1. Szkolny wolontariat. Aktywizacja dzieci i młodzieży, rozwijanie i wzmacnianie relacji rówieśniczych oraz ochrona zdrowia psychicznego poprzez działania wolontariackie.
  2. Standardy działań w zakresie promocji zdrowia oraz profilaktyki. Opracowanie standardów w celu podnoszenia jakości pracy szkół.
  3. Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i uczniów o zróżnicowanych potrzebach w wielokulturowym środowisku przedszkola i szkoły.
  4. Standardy pracy terapeutycznej. Podniesienie jakości pracy z dzieckiem, uczniem i rodziną w zakresie psychoterapii indywidualnej, grupowej i rodzinnej oraz pomocy psychologicznej w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, przedszkolach, szkołach i placówkach.

Z zakresu ochrony zdrowia psychicznego i zapobiegania zachowaniom suicydalnym dla rodziców i nauczycieli zostały opracowane poradniki:

  • „Rola pracowników oświaty w promocji zdrowia psychicznego i w zapobieganiu zachowaniom autodestrukcyjnym u młodzieży”. Poradnik dla nauczycieli.
  • „Rola rodziny i osób bliskich w promocji zdrowia psychicznego i w zapobieganiu zachowaniom autodestrukcyjnym u młodzieży”. Poradnik dla rodziców.
  • „Postwencja w szkole. Jak wspierać w obliczu samobójstwa”. Poradnik dla nauczycieli, wychowawców i rodziców.

Ponadto, Ośrodek Rozwoju Edukacji[10] (dalej: ORE) organizuje różne formy doskonalenia skierowane do pracowników oświaty, w tym do nauczycieli, pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli, jednostek samorządu terytorialnego. Wiele z nich dotyczy ochrony zdrowia psychicznego, a w treściach programowych podejmuje m.in. temat depresji u dzieci i młodzieży, np.:

  • „Uczeń z depresją. Profilaktyka depresji wśród dzieci i młodzieży w szkole”;
  • „Zaburzenia psychiczne przejawiające się myślami samobójczymi i zachowaniami autodestrukcyjnymi u młodzieży szkolnej”;
  • „Dziecko doświadczające sytuacji kryzysowej. Wspierająca rola pracowników oświaty”;
  • Cykl webinariów z ochrony zdrowia psychicznego kierowanych do kadr systemu edukacji w problematyce trudności emocjonalnych dzieci i młodzieży.