Reagując na te doniesienia, MEN przypomina, że kuratoria oświaty nie mają kompetencji do kontrolowania sposobu wydatkowania dotacji oświatowych.
Zgodnie z przepisami kontrolę prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji może prowadzić wyłącznie organ dotujący, czyli m.in. gmina lub powiat.
Religia obowiązkowo na pierwszej lub ostatniej lekcji, choć przepis dyskusyjny>>
Na co mogą być wykorzystane dotacje?
MEN wyjaśnia, że dotacje oświatowe mogą być przeznaczone wyłącznie na bieżące funkcjonowanie przedszkoli, szkół i placówek – czyli wszystkie koszty związane z ich codzienną działalnością. Chodzi tu zarówno o wynagrodzenia osób pracujących w tych jednostkach, jak i o wydatki wynikające z realizacji zadań organu prowadzącego, wskazanych w art. 10 ust. 1 Prawa oświatowego. Drugą dopuszczalną kategorią są zakupy inwestycyjne: środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, ale tylko w takim zakresie, jaki przewiduje ustawa.
Co do samej kontroli, to - jak wyjaśnia Agata Piszko, autorka komentarza do prawa oświatowego, organ dotujący może sprawdzać prawidłowość wydatkowania dotacji z ostatnich pięciu lat. Wynika to z art. 36 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Przepisy stanowią, że kontrola dotacji może sięgać wstecz pięciu pełnych lat budżetowych, rozumianych jako lata kalendarzowe od 1 stycznia do 31 grudnia. Ekspertka podkreśla, że zakres czasowy kontroli nie zależy od momentu złożenia rozliczenia dotacji przez podmiot prowadzący szkołę lub placówkę.
Czytaj więcej w LEX: Piszko Agata, Dotowanie szkół i placówek niepublicznych i publicznych prowadzonych przez podmioty niepubliczne >
Czy można sfinansować drugą godzinę religii?
Zgodnie z par. 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 14.04.1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach nauka religii w przedszkolach odbywa się w wymiarze dwóch zajęć przedszkolnych tygodniowo, a w szkołach - w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo. Zmiany weszły w życie 1 września 2025 r.
- Co do zasady, nie ma przeszkód formalno-prawnych do sfinansowania ze środków gminnych dodatkowych lekcji religii, gdyż taki wydatek mieści się w mojej ocenie w ramach realizacji zadań gminy w zakresie edukacji i oświaty - uważa radca prawny Dominik Kucharski, specjalizujący się w prawie oświatowym. Ale część ekspertów tego zdania nie podziela. Stąd zapewne wspomniane wymogi udowadniania, że lekcje nie są finansowane z dotacji. Tym bardziej, że gmina ma większą swobodę w wydatkowaniu środków, niż inne organy prowadzące szkoły, które faktycznie mogą narażać się na konieczność zwrotu dotacji.
Zobacz też szkolenie online w LEX: Udzielanie i rozliczanie dotacji z uwzględnieniem nowego modelu finansowania oświaty od 1.01.2025 r. >
Można łączyć uczniów w większe grupy
MEN odnosi się też do kwestii tworzenia grup - wskazuje, że łączenie uczniów na lekcjach religii w grupy międzyoddziałowe, międzyklasowe lub nawet międzyszkolne jest dopuszczalne i wynika wyłącznie z niewielkiej liczby dzieci zgłoszonych na te zajęcia. Wiceminister Katarzyna Lubnauer podkreśla, że to rozwiązanie wprost przewidziane w przepisach wydanych na podstawie ustawy o systemie oświaty. Zajęcia odbywają się w obrębie jednej klasy lub oddziału tylko wtedy, gdy zgłosi się co najmniej siedmioro uczniów. Jeżeli jest ich mniej, szkoła lub przedszkole ma obowiązek zorganizować naukę religii w grupie mieszanej. Przepisy pozwalają także łączyć uczniów z oddziałów, w których zgłosiło się siedem i więcej osób, z tymi, w których grupa jest mniejsza.
Ograniczenia dla szkół i przedszkoli
W szkołach podstawowych określono dodatkowe zasady: grupy międzyklasowe mogą obejmować klasy I–III, IV–VI lub VII–VIII, w zależności od rodzaju połączenia. Jednocześnie obowiązują limity liczebności — do 25 dzieci w przedszkolu oraz do 28 uczniów w szkołach, z wyjątkiem klas I–III, gdzie maksymalnie może być 25 uczniów. MEN podkreśla, że wszystkie te rozwiązania są ustawowo dopuszczalne i mają na celu umożliwienie organizacji zajęć religii tam, gdzie w pojedynczych oddziałach zgłasza się niewielka liczba zainteresowanych.
Maksymalna liczebność grup:
- w przedszkolach grupy mieszane nie mogą liczyć więcej niż 25 dzieci,
- w szkołach – nie więcej niż 28 uczniów,
- w przypadku klas I–III szkoły podstawowej – obowiązuje limit 25 uczniów.
Sprawdź też w LEX: Czy obecność na lekcji religii wlicza się do ogólnej frekwencji ucznia w szkole? >
