Praktyka zatrudniania nauczycieli wyłącznie na czas trwania roku szkolnego – choć dopuszczalna w określonych sytuacjach przewidzianych w Karcie Nauczyciela – wciąż budzi zastrzeżenia. Pedagodzy podkreślają, że takie umowy powodują niepewność zawodową i przerywają ciągłość świadczeń socjalnych - zwracają uwagę posłowie. Chodzi tu o to, że cześć nauczycieli zatrudniana jest na dziesięć miesięcy i w wakacje ani nie pracuje, ani nie są za nich odprowadzane składki.

 

Początek kariery z lepszym wsparciem mentora i szybszym zatrudnieniem na stałe>>

 

Karta reguluje to kompleksowo

Ministerstwo Edukacji Narodowej zapewnia, że nie ma problemów z zatrudnianiem nauczycieli na czas określony. Podkreśla, że dyrektor szkoły może zatrudniać nauczycieli wyłącznie zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela. Zasadą jest nawiązywanie stosunku pracy na czas nieokreślony – w pełnym lub, gdy nie ma takich możliwości, w niepełnym wymiarze godzin. Umowy na czas określony są dopuszczalne tylko w wyjątkowych sytuacjach, wyraźnie wskazanych w art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela — gdy wymaga tego organizacja nauczania albo konieczne jest zastępstwo za nieobecnego nauczyciela.

 

Resort przypomina też, że nauczyciel zatrudniony na cały rok szkolny ma prawo do pełnego urlopu wypoczynkowego w okresie ferii. Jeśli umowa obejmuje okres krótszy niż 10 miesięcy, urlop przysługuje w wymiarze proporcjonalnym, a ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop jest możliwy tylko w ściśle określonych przypadkach. MEN wskazuje, że z przepisów jednoznacznie wynika obowiązek takiego określania czasu trwania umowy, by umożliwić nauczycielowi wykorzystanie urlopu „w naturze”. Zdaniem resortu regulacje Karty Nauczyciela w pełni określają, kiedy i na jakich zasadach można zawierać z nauczycielami umowy terminowe.

 

Według danych z Systemu Informacji Oświatowych w roku szkolnym 2024/2025 r. zawartych zostało 106 907 umów na czas określony, w tym:

– zakończone w czerwcu 2025 r. – 8 572 (co stanowi ok. 8,02 proc. umów zawartych na czas określony).

Czytaj też w LEX: Wybrane zagadnienia dotyczące wynagradzania nauczycieli - ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji prawnej dyrektora szkoły i przedszkola >

 

Kluczowy termin: nauczyciel

Problem w tym, że o ile w Karcie Nauczyciela zatrudnianie na czas określony faktycznie jest wyjątkiem, a we wrześniu ograniczono liczbę takich umów, bo skrócono okres zatrudnienia w ten sposób nauczycieli początkujących (z dwóch do jednego roku szkolnego), to szkoły nieprowadzone przez samorządy nie muszą stosować Karty. Przepisy kodeksu pracy są zaś w tej materii dużo łagodniejsze. I faktycznie, w mediach głośno było o praktykach zatrudniania nauczycieli na dziesięć miesięcy z przerwą na wakacje. 

Czytaj też w LEX: Nagrody jubileuszowe dla nauczycieli >

 

W tym zakresie MEN odnosi się do sprawy lakonicznie - Nauczyciel, który nie zgadza się z decyzją pracodawcy, może dochodzić swoich praw na drodze sądowej, bowiem stosownie do treści art. 91c ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela, spory o roszczenia ze stosunku pracy nauczycieli, niezależnie od formy nawiązania stosunku pracy, rozpatrywane są przez sądy pracy - wskazuje wiceminister edukacji Henryk Kiepura. Radzi też zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy. 

- W przypadku wątpliwości w sprawach dotyczących stosowania prawa pracy pracownik może zwrócić się o pomoc osobiście, telefonicznie lub na piśmie do właściwego miejscowo Okręgowego Inspektoratu Pracy. Ponadto Państwowa Inspekcja Pracy została wyposażona w odpowiednie uprawnienia i środki umożliwiające wykonywanie zadań związanych z nadzorem i kontrolą, a także egzekwowaniem przestrzegania przez pracodawców obowiązujących przepisów prawa - podsumowuje.

Czytaj też w LEX: Czas pracy nauczycieli szkół - po zmianach >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.