CO TO ZA PRAWO?
Opieka zdrowotna służby medycyny pracy nad osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na własny rachunek

Dnia 25 czerwca br. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 czerwca 2010 r. w sprawie sprawowania przez służbę medycyny pracy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad osobami objętymi opieką na ich wniosek (Dz. U. Nr 113, poz. 758). Określa ono zakres i tryb sprawowania przez służbę medycyny pracy profilaktycznej opieki zdrowotnej nad osobami prowadzącymi działalność gospodarczą na własny rachunek i osób z nimi współpracujących, nad osobami wykonującymi pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (z wyjątkiem osób wykonujących pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą), rolnikami indywidualnymi i pracującymi z nimi domownikami oraz członkami spółdzielni produkcji rolnej, nad byłymi pracownikami oraz osobami, które wykonywały pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, a także osobami, które pozostawały w stosunku służbowym - objętych opieką na ich wniosek.
Powyższe osoby, zainteresowane objęciem ich profilaktyczną opieką zdrowotną przez służbę medycyny pracy, powinny złożyć w wybranej przez siebie podstawowej jednostce służby medycyny pracy wniosek o objęcie ich profilaktyczną opieką zdrowotną. Wojewódzki ośrodek medycyny pracy powinien udostępnić osobom zainteresowanym profilaktyczną opieką zdrowotną wykaz podstawowych jednostek służby medycyny pracy działających na obszarze danego województwa. Wniosek powinien zawierać:
1)imię, nazwisko, adres miejsca pracy i numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - nazwę i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
2)imię, nazwisko, adres miejsca wykonywania działalności gospodarczej i numer REGON (w przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą);
3)określenie rodzaju wykonywanej pracy albo działalności gospodarczej;
4)informacje o czynnikach szkodliwych występujących w miejscu pracy albo w miejscu wykonywania działalności gospodarczej.

Zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz okres, w jakim ma być ona sprawowana, osoba składająca wniosek ustala z lekarzem podstawowej jednostki służby medycyny pracy, który określając zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej, powinien zalecić wykonanie badań umożliwiających wczesną diagnostykę chorób zawodowych. Natomiast badanie lekarskie mające na celu wydanie orzeczenia o możliwości wykonywania określonej pracy, przeprowadza się na podstawie oceny narażeń zawodowych przy odpowiednim zastosowaniu wskazówek metodycznych w sprawie przeprowadzania profilaktycznych badań wstępnych, okresowych i kontrolnych, o których mowa w art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r.- Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Przypomnijmy, że wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy, pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Pracownik podlega także okresowym badaniom lekarskim, a w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie, także po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami oraz po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie jej takimi badaniami.