Nowy rok szkolny jest okazją do przypomnienia rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie sposobu realizacji edukacji dla bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 139, poz. 1131), nakładającego obowiązek prowadzenia zajęć edukacyjnych dla uczniów z zakresu bezpieczeństwa, w tym z udzielania pierwszej pomocy.
Rozporządzenie zaleca, by w czasie ferii letnich dla uczniów, którzy ukończyli pierwszą klasę zasadniczej szkoły zawodowej, liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego lub technikum były organizowane specjalistyczne obozy szkoleniowo-wypoczynkowe z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa. Obowiązkowi w zakresie tej edukacji podlegają uczniowie gimnazjów, zasadniczych szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych i techników (z wyjątkiem uczniów szkół dla dorosłych) w wymiarze jednej godziny tygodniowo.
Równocześnie Minister Zdrowia wydał rozporządzenie z dnia 26 sierpnia 2009 r. w sprawie przygotowania nauczycieli do prowadzenia zajęć edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej pomocy (Dz. U. Nr 139, poz. 1132) – dalej r.p.n.p.p. Określa ono zakres wiedzy i umiejętności, jakie powinni posiadać nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy, tryb nabywania wiedzy i umiejętności niezbędnych do prowadzenia zajęć edukacyjnych w tym zakresie oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego posiadanie przygotowania do prowadzenia tych zajęć.
Zgodnie z r.p.n.p.p. uczestnik szkolenia (nauczyciel) powinien poznać podstawy anatomii i fizjologii człowieka, umieć dbać o bezpieczeństwo własne i poszkodowanego podczas udzielania pierwszej pomocy, umieć wzywać pomocy, postępować w przypadku zadławienia się ciałem obcym poszkodowanego w każdej grupie wiekowej, rozpoznawać stany przedomdleniowe i objawy omdlenia oraz potencjalne przyczyny utraty przytomności, znać zasady udzielania pierwszej pomocy w zatruciach, a także zastosować odpowiednią dla nieprzytomnego pozycję.
Ponadto nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne w zakresie udzielania pierwszej pomocy powinien potrafić rozpoznać zatrzymanie krążenia oraz wykonać resuscytację krążeniowo-oddechową u poszkodowanego w każdej grupie wiekowej, rozpoznać rodzaj urazu oraz wdrożyć odpowiednie postępowanie, dobrać oraz zastosować właściwy sposób opatrywania rany i tamowania krwotoku, zakładania opatrunku na kikut i zabezpieczania amputowanej części ciała, rozpoznać i ocenić rodzaj złamania lub zwichnięcia, dobrać i zastosować właściwy sprzęt do unieruchomienia w zależności od rodzaju złamania czy zwichnięcia, właściwie postępować w przypadku wychłodzenia i przegrzania oraz zastosować odpowiednią pozycję poszkodowanego we wstrząsie i zabezpieczenie termiczne.
Osoba, która ukończyła szkolenie, powinna umieć rozpoznać objawy padaczki, cukrzycy, zawału serca, udaru mózgowego, oparzeń termicznych i chemicznych, astmy oskrzelowej, zastosować zasady postępowania w przypadku podtopienia, utonięcia, ukąszenia lub użądlenia, wdrożyć postępowanie w zależności od rodzaju stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego, ocenić zagrożenia i zastosować podstawowe sposoby ewakuacji, nawiązywać kontakt z poszkodowanym i udzielić mu wsparcia psychicznego.
Szkolenie powinno być realizowane w formie zajęć teoretycznych i praktycznych przez lekarza systemu, pielęgniarkę systemu lub ratownika medycznego, posiadającego co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe. Zajęcia teoretyczne i praktyczne w zakresie wsparcia psychicznego poszkodowanych powinien prowadzić psycholog posiadający co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe. Szkolenie kończy egzamin (teoretyczny - w formie testu oraz praktyczny) z zakresu wiedzy i umiejętności objętych programem szkolenia. Podstawą do zaliczenia egzaminu teoretycznego jest udzielenie prawidłowych odpowiedzi na co najmniej 90% zadań testowych.
Egzamin praktyczny obejmuje wykonanie prawidłowej resuscytacji krążeniowo-oddechowej na fantomie z elektronicznym monitorowaniem i oceną wykonywanych czynności wraz z możliwością wydruku danych oraz dwóch losowo wybranych zadań egzaminacyjnych sprawdzających praktyczne postępowanie w ramach pierwszej pomocy.
Zaświadczenie wydane po zdaniu egzaminu jest ważne przez okres 5 lat od dnia wydania. Wzór zaświadczenia jest określony w załączniku nr 2 do r.p.n.p.p. Podmiot organizujący szkolenie ma obowiązek prowadzić rejestr organizowanych szkoleń i rejestr wydanych zaświadczeń.
Edward Kołodziejczyk