Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 września 2003 r. w sprawie postępowania w razie wypadku lub ujawnienia choroby, pozostających w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1083 z późn. zm.) określa m.in. szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania okoliczności i przyczyn wypadków, pozostających w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, tryb postępowania w razie ujawnienia chorób powstałych w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami tej służby oraz szczegółowy tryb przyznawania i wypłaty odszkodowań.
Żołnierz, który uległ wypadkowi, niezwłocznie, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, ma obowiązek zameldować o wypadku swojemu przełożonemu, który z kolei melduje o tym dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę.
Komisję powypadkową w celu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku powołuje niezwłocznie dowódca jednostki wojskowej, w której poszkodowany żołnierz pełni służbę.
W skład komisji powypadkowej wchodzą co najmniej 3 osoby, w tym: zastępca dowódcy jednostki wojskowej - jako przewodniczący oraz jako członkowie: inspektor ds. bhp i (odpowiednio do potrzeb) specjalista z dziedziny, w której nastąpił wypadek albo lekarz. W skład komisji powypadkowej nie mogą wchodzić osoby, które są zainteresowane wynikiem działania komisji, zwłaszcza gdy może mieć on wpływ na ich odpowiedzialność oraz osoby będące świadkami wypadku. W razie nieobecności służbowej dowódcy jednostki wojskowej komisję powypadkową powołuje osoba zastępująca dowódcę. Jeżeli w etacie jednostki wojskowej nie ma stanowiska zastępcy dowódcy, w skład komisji powypadkowej jako przewodniczący wchodzi osoba wyznaczona przez dowódcę tej jednostki.
Komisja powypadkowa ustala czas, miejsce oraz okoliczności i przyczyny wypadku w tym: dokonuje oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i urządzeń technicznych oraz bada warunki pełnienia służby i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku lub mają z nim związek, jeżeli jest to konieczne sporządza szkice lub wykonuje fotografie miejsca wypadku, przyjmuje wyjaśnienia od poszkodowanego żołnierza oraz świadków wypadku lub odbiera od nich pisemne oświadczenia, zasięga opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku, zapoznaje się z przekazaną przez poszkodowanego żołnierza, na potrzeby prowadzonego postępowania powypadkowego, dokumentacją medyczną, przegląda akta postępowania karnego i innych postępowań oraz inne dokumenty dotyczące wypadku i jego następstw z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z odrębnych przepisów, a ponadto zbiera inne dowody dotyczące wypadku.
Z oględzin miejsca wypadku oraz wyjaśnień poszkodowanego żołnierza i świadków wypadku komisja ma obowiązek sporządzić protokoły, których wzór określają załączniki nr 1-3 oraz 6 i 7 do rozporządzenia.
W protokole powypadkowym komisja jest obowiązana podać: skład komisji, stopień wojskowy, imię i nazwisko żołnierza, który uległ wypadkowi, datę i miejsce wypadku, opis okoliczności i przyczyny wypadku oraz jego rodzaj, doznany przez żołnierza uszczerbek na zdrowiu, a jeżeli poniósł on śmierć - fakt śmierci, a ponadto wnioski i środki profilaktyczne oraz pouczenie o prawie zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole.
W razie ustalenia, że wypadek, któremu uległ żołnierz, jest wypadkiem pozostającym w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, ale nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 213 z późn. zm.) szef wojewódzkiego sztabu wojskowego po zakończeniu leczenia, nie wcześniej jednak niż po 6 miesiącach od dnia wypadku, kieruje żołnierza bezpośrednio, a jeżeli pełni on nadal służbę - za pośrednictwem dowódcy jednostki wojskowej, do wojskowej komisji lekarskiej w celu ustalenia, czy uszczerbek na zdrowiu żołnierza jest skutkiem tego wypadku oraz w celu ustalenia stopnia uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek tego wypadku. W razie śmierci żołnierza wskutek wypadku szef wojewódzkiego sztabu wojskowego zwraca się do wojskowej komisji lekarskiej o ustalenie, czy śmierć żołnierza jest następstwem tego wypadku.
Edward Kołodziejczyk