Wszystkie umowy cywilnoprawne będą oskładkowane?

W ramach Komisji Trójstronnej rozpoczęły się konsultacje nad projektem zmian ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przygotowanym przez NSZZ Solidarność. Związkowcy proponują objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi umów zlecenia, przy czym chcą rozszerzyć ten obowiązek na umowy o dzieło, które obecnie jako samoistne nie podlegają żadnym ubezpieczeniom.

Wedle projektu wszystkie umowy cywilnoprawne będą oskładkowane. Związkowcy uważają, że jest to sposób na zlikwidowanie tzw. umów śmieciowych. Nowością jest propozycja objęcia obowiązkowymi składkami ZUS członków rad nadzorczych, którzy pobierają z tego tytułu wynagrodzenie i nie mają innego tytułu do ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Zgodnie z projektem, w ciągu 5 dni od powołania członek rady nadzorczej miałby obowiązek poinformowania płatnika o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu. Brak informacji na ten temat byłby rozumiany jako brak innego tytułu do ubezpieczeń. Projekt przewiduje rewolucyjną zmianę przepisów regulujących zbieg tytułów do ubezpieczeń. Proponuje się rezygnację z hierarchizacji różnych tytułów i zastąpienie jej ich kumulacją. Związkowcy wskazują, że ta zasada od wielu lat z powodzeniem stosowana jest w ubezpieczeniu zdrowotnym. Rezultat byłby taki, że osoby spełniające jednocześnie warunki obowiązkowego ubezpieczenia z więcej niż jednego źródła płaciłyby składki od każdego z nich. Reforma dotknęłaby też osoby prowadzące działalność gospodarczą. Te osoby, które prowadzą więcej niż jedną, płaciłyby składki od każdej firmy. Od zasady kumulacji tytułów ubezpieczeń przewidziano nieliczne wyjątki. I tak, osoby świadczące pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej w ramach działalności pozarolniczej polegałyby obowiązkowo ubezpieczeniom ZUS tylko z tytułu prowadzonej firmy.

Oprócz oskładkowania umów cywilnoprawnych projekt przewiduje objęcie obowiązkiem emerytalnym i rentowym także osoby pobierające zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne. Związkowcy argumentują, że świadczenia te należą do świadczeń chroniących przed bezrobociem w wieku przedemerytalnym, a osoby które je pobierają nie podlegają ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Takie rozwiązanie ma im zapewnić nieco wyższą emeryturę.

Ponadto, osoby za które skarb państwa opłaca składki, które mają jeszcze inny tytuł do opłacania składek, opłacałyby je z tego innego tytułu. Chodzi tu np. o zatrudnionych jednocześnie na podstawie umowy o pracę i prowadzących firmę. W razie korzystania przez taką osobę z urlopu wychowawczego podlegałaby ona obowiązkowi ubezpieczenia wyłącznie z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności, zaś budżet państwa byłby zwolniony z obowiązku opłacania za nią składek z tytułu urlopu wychowawczego.

Sami przedsiębiorcy opłacaliby wyższą składkę do ZUS. Zaproponowano podwyższenie minimalnej podstawy wymiaru składek z 60 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Osoby, których miesięczny przychód byłby niższy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego będą mogły zadeklarować opłacania składek od obecnej minimalnej podstawy wymiaru. I najważniejsza rzecz dla przedsiębiorców: związkowcy chcą likwidacji preferencji w opłacaniu składek dla rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej.