Termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego na żądanie określa sam pracownik. Nie jest on określony planem urlopów, gdyż do tego sprowadza się istota tej instytucji. Jeśli zatem pracownik nabył już prawo do urlopu wypoczynkowego, pracodawca co do zasady nie może sprzeciwić się chęci wykorzystania przez niego urlopu na żądanie. Zgodnie z art. 1672 k.p. pracodawca ma obowiązek udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Etatowiec zgłasza żądanie udzielenia tego urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia.
Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na podstawie art. 1672 k.p. ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy wymaga obecności danego pracownika w pracy w czasie określonym w żądaniu udzielenia urlopu. Wcześniej SN wyjaśniał, że możliwość sprzeciwienia się wnioskowi pracownika wiąże się przede wszystkim z zaistnieniem okoliczności uzasadniających odwołanie pracownika z urlopu z powodu zaistnienia nieprzewidzianych okoliczności, które skutkują potrzebą stawienia się pracownika do pracy (por. uzasadnienie wyroku SN z 16 września 2008 r., II PK 26/08). Bez wątpienia taką okoliczność stanowi nagła awaria, której usunięcie wymaga obecności danej osob.
[-DOKUMENT_HTML-]
2. Ślub pracownika - nie urlop wypoczynkowy, tylko okolicznościowy
Mimo że to wydarzenie ma niezwykle istotny dla pracownika charakter, przepisy nie obligują szefa do udzielenia urlopu wypoczynkowego. Podwładny może natomiast skorzystać z alternatywnych opcji. Pierwsza to wybranie urlopu na żądanie. Druga to tzw. urlop okolicznościowy, który – wbrew potocznej nazwie – nie jest urlopem, tylko zwolnieniem ze świadczenia pracy.
Co do zasady pracodawca nie ma prawa odmówić zwolnienia i to w konkretnym terminie, ponieważ jest ono związane z uprawniającymi do niego zdarzeniami w życiu pracownika. Odmowę mogłyby uzasadnić jedynie nadzwyczajne okoliczności.
3. Zaległy wypoczynek - tylko za zgodą pracodawcy
W kompetencjach etatowca nie leży prawo do samodzielnego udzielenia sobie urlopu wypoczynkowego, nawet gdy szef – ewidentnie łamiąc przepisy prawa pracy – nie pozwala wykorzystać urlopu za wcześniejsze lata. Prawo do urlopu i jego wykorzystanie w danym roku kalendarzowym nie może być bowiem realizowane w sposób dowolny, bez uzgodnienia z pracodawcą.
Zdaniem SN każdy urlop wypoczynkowy, bieżący i zaległy, a także urlop na żądanie, jest udzielany przez pracodawcę. Dlatego nieudzielenie pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego w terminie określonym przez Kodeks pracy nie uprawnia go do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody przełożonego.
4. Młodociani odpoczywają w wakacje
Młodzi pracownicy mają wiele preferencji, a prawo do korzystania z urlopu w okresie ferii jest jedną z nich. Z uwagi na przepisy ochronne, żądania młodocianych dotyczące urlopu należy bezwzględnie uwzględnić.
5. Bezpośrednio po macierzyńskim wypoczynkowy dla mamy
Prawo młodych matek do korzystania z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po macierzyńskim ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Szef jest zatem związany wnioskiem pracownicy (por. wyrok SN z 9 marca 2011 r., II PK 240/10 OSNP 2012/9-10/113). Warunkiem jest domaganie się go bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (art. 163 § 3 k.p.). Takie uprawnienie ma na celu umożliwienie pracownicy kontynuowania opieki nad dzieckiem przez okres dłuższy niż ustawowy termin urlopu macierzyńskiego.
Źródło: Rzeczpospolita