W sferze bezpieczeństwa i higieny pracy głównymi celami programu kontrolnego PIP będzie ograniczenie skali wypadkowości w miejscu pracy i rozszerzanie działalności prewencyjnej. Służyć ma temu wzmożony nadzór nad grupą zakładów o wysokiej skali zagrożeń zawodowych, a także długofalowe działania kontrolne w średnich i dużych zakładach, w których wystąpiły wypadki przy pracy, zwłaszcza wypadki powtarzalne.
Pracodawcy i przedsiębiorcy zainteresowani ograniczeniem zagrożeń wypadkowych będą mogli liczyć na merytoryczną pomoc w ramach programu prewencyjnego „Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w średnich i dużych zakładach, w których wystąpiły wypadki przy pracy”. Szczególny akcent położony zostanie na promowanie kultury prewencji w środowisku pracy. Do zmiany postaw dotyczących bezpieczeństwa pracy powinna zachęcić także 3-letnia kampania informacyjno-promocyjna pod hasłem ”Bezpieczeństwo pracy zależy od Ciebie”.
W nadchodzącym roku Państwowa Inspekcja Pracy rozpocznie również realizację pierwszego etapu długofalowych działań prewencyjno-kontrolnych, zaplanowanych na lata 2013-2015. Szczególna uwaga ma być zwrócona na kwestie przestrzegania przepisów przy zatrudnianiu, a zwłaszcza na zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach uzasadniających zawarcie umowy o pracę i na nadużywanie umów terminowych. Ma to związek z napływającymi coraz częściej do Rady Ochrony Pracy, komisji sejmowych i związków zawodowych skargami dotyczącymi nieprawidłowości w tym zakresie. Działania kontrolne PIP wsparte zostaną kampanią informacyjno-promocyjną „Zanim podejmiesz pracę”, skierowaną do pracowników i osób rozpoczynających aktywność zawodową.
Ważną częścią działań urzędu pozostanie problematyka wypłaty należności pracowniczych. Zintensyfikowane mają być kontrole zatrudniania pracowników tymczasowych, kontynuowane będą kontrole placówek leczniczych oraz czasu pracy kierowców. Wysiłek kontrolny inspektorów pracy skierowany zostanie na prace budowlane i rozbiórkowe, podziemne zakłady górnicze, zakłady przemysłu spożywczego i szkoły.
W zakresie aktywności na forum międzynarodowym planowane jest nawiązanie bliższej współpracy z inspekcją ukraińską, w szczególności w obszarze legalności zatrudnienia. Spodziewana jest też wizyta międzynarodowego zespołu ekspertów, który oceni funkcjonowanie Państwowej Inspekcji Pracy w ramach przeprowadzanej przez Komitet Wyższych Inspektorów Pracy oceny systemów inspekcyjnych państw członkowskich UE.
Rada Ochrony Pracy, aprobując program działania PIP, zaleciła m.in. aby w planie działań wieloletnich PIP zostały uwzględnione kontrole zatrudniania osób młodych i o krótkim stażu pracy u danego pracodawcy, a także osób w wieku przedemerytalnym w kontekście wydłużania aktywności zawodowej. Zdaniem ROP, inspekcja powinna wprowadzić do planu działania prewencyjno-kontrolne obejmujące zagadnienia związane z nowymi zagrożeniami, w tym z nanomateriałami, czyli substancjami polikrystalicznymi, złożonymi z ziaren o wielkości nieprzekraczającej 100 nanometrów (nm). Ponadto Rada zasugerowała, aby zakres kontroli w firmach budowlanych rozszerzyć o bhp przy pracach w wykopach i na wysokości oraz podczas wykonywania robót przez podwykonawców. Inspekcja powinna także zwrócić uwagę na bezpieczeństwo użytkowania butli gazowych, uwzględnić problematykę warunków pracy w magazynach wielkopowierzchniowych oraz zwracać szczególną uwagę na właściwe oświetlenie stanowisk pracy.
Rada Ochrony Pracy zapoznała się także z przygotowanym przez PIP materiałem inspekcji na temat zdrowia psychicznego w środowisku pracy. Działania w zakresie zapobiegania negatywnym skutkom stresu i innych czynników psychospołecznych w miejscu pracy są prowadzone w ramach programu wieloletniego PIP, rozpoczętego w 2006 r. Celem tego programu jest uświadomienie pracodawcom i pracownikom zagrożeń związanych z przeciążeniem psychicznym oraz stresem. Przedsiębiorstwa, które zgłosiły gotowość podjęcia działań prewencyjnych, były wspierane przez inspekcję pracy w identyfikacji przyczyn stresu, ocenie stresogenności cech pracy oraz zastosowaniu metod służących aktywnemu przeciwdziałaniu negatywnym jego skutkom. Łącznie w latach 2006-2011 działaniami informacyjno-promocyjnymi oraz szkoleniowymi PIP objęto ok. 21 tys. osób. Do pomiaru stresogenności cech pracy przystąpiło 455 podmiotów. Inspekcja pracy będzie kontynuować działania w zakresie przeciwdziałania negatywnym skutkom stresu, prowadząc kampanię informacyjną „Stres i inne czynniki psychospołeczne związane z pracą”, realizowaną w ramach ogólnoeuropejskiej kampanii Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy.