Europejski Trybunał Praw Człowieka w decyzji opublikowanej 6 października stwierdził niedopuszczalność skargi urzędniczki państwowej, która zażądała zwrotu składek na ubezpieczenie emerytalne wobec nieuzyskania specjalnych praw emerytalnych.

Skargę do Trybunału wniosła włoska urzędniczka państwowa, która przez 10 lat odprowadzała składki na specjalne ubezpieczenie emerytalne dla funkcjonariuszy państwowych. Specjalne prawa emerytalne przysługują jednakże osobom ubezpieczonym przez okres co najmniej 15 lat. Skarżąca zażądała zatem zwrotu odprowadzonych składek, skoro jej okres ubezpieczenia był zbyt krótki, by uzyskać prawo do nabycia emerytury. Jej żądanie nie zostało uwzględnione. Przed Trybunałem skarżąca zarzuciła, iż w ten sposób naruszono jej prawo do poszanowania mienia z art. 1 protokołu nr 1 do Konwencji o prawach człowieka.

Trybunał nie zgodził się ze skarżącą i odrzucił jej skargę jako niedopuszczalną.

Trybunał przypomniał, mimo że wymierne uprawnienia i świadczenia emerytalne wchodzą w zakres prawa do poszanowania mienia i art. 1 protokołu nr 1 do Konwencji znajduje w omawianej sprawie zastosowanie, to państwa-strony Konwencji cieszą się szerokim marginesem uznania w sprawach dotyczących uregulowań związanych z ubezpieczeniem społecznym i innego rodzaju obciążeniami o charakterze publicznym. Konwencja nie zobowiązuje państw do przyjęcia jakiegoś konkretnego systemu zabezpieczenia społecznego, czy to opartego na zasadzie solidarności społecznej, czy na zasadzie ubezpieczenia wzajemnego, czy na innej zasadzie. Państwa cieszą się w tej mierze dużą dowolnością.

W omawianej sprawie urzędnik państwowy nabywał prawo do specjalnej emerytury dla funkcjonariuszy publicznych po 15 latach służby. Zasada ta jest wyraźnie ustalona we włoskich przepisach emerytalnych i skarżąca dobrze o niej wiedziała, rozpoczynając pracę. Nie można więc uznać, by decyzja o nieprzyznaniu skarżącej specjalnej emerytury dla byłych funkcjonariuszy państwowych była dla niej zaskoczeniem lub by była nieprzewidywalna. Trybunał dalej wskazał, iż skarżącej przysługiwały uprawnienia emerytalne z innego tytułu, więc nie można również stwierdzić, by została pozbawiona środków do życia. W opinii Trybunału takie uregulowanie uprawnień emerytalnych i trybu ich nabywania nie wykroczyło poza margines uznania przysługujący państwu. Ingerencja w prawo do poszanowania mienia skarżącej nie była także nieproporcjonalna i nie nakładała na nią nadmiernego obciążenia. Nie miało więc miejsca naruszenie jej prawa do poszanowania mienia, a co za tym idzie art. 1 protokołu nr 1 do Konwencji.

Mauriello przeciwko Włochom - decyzja ETPC z dnia 13 września 2016 r., skarga nr 14862/07.

Katarzyna Warecka