1 września wejdzie w życie ustawa o zmianie Kodeksu pracy. Nakłada ona na pracodawców, którzy nie zawarli z pracownikami pisemnej umowy o pracę, obowiązek potwierdzenia im na piśmie ustaleń co do umowy.Niewykonanie tego obowiązku stanowić będzie wykroczenie zagrożone karą grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.
Obecnie, jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien potwierdzenia tego dokonać najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika (art. 29 § 2 k.p.). Pracodawca zatrudniający pracownika bez pisemnej umowy o pracę i bez pisemnego potwierdzenia warunków pracy w razie kontroli może zatem oznajmić, że to właśnie pierwszy dzień pracy pracownika. Wówczas w dniu kontroli zatrudniający wręcza zatrudnianemu pisemne potwierdzenie warunków pracy i z tym dniem rejestruje zatrudnienie go na podstawie umowy o pracę. Tymczasem nierzadko ów pracownik jest zatrudniany bezumownie od dłuższego czasu.
Takiej praktyce ma przeciwdziałać wprowadzana od września regulacja prawna. W uzasadnieniu do projektu podkreślono, że zmiana umożliwi inspektorom pracy stwierdzanie nielegalnego zatrudniania pracowników.
Jakkolwiek nałożenie obowiązku wręczenia pracownikowi pisemnego potwierdzenia warunków pracy zdaje się dobrym rozwiązaniem, to jednak płonne są nadzieje na to, że nowa regulacja istotnie przyczyni się do wykrywalności nielegalnego zatrudniania pracowników. Niemniej nowa ustawa odnosi się wyłącznie do relacji pomiędzy pracodawcami a pracownikami. Jeżeli w czasie kontroli okaże się, że osoba zatrudniona przez kontrolowanego nie zawarła z nim pisemnej umowy o pracę ani nie ma pisemnego potwierdzenia warunków pracy, a zarazem osoba ta i podmiot kontrolowany oświadczą, że zatrudniony świadczy pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej. Naturalnie inspektor pracy może dowodzić, że wbrew twierdzeniom podmiotu kontrolowanego i wbrew twierdzeniom zatrudnionego strony łączył stosunek pracy, a nie inny stosunek prawny, ale nie będzie to łatwe – tak jak niełatwe jest obecnie.
Autor jest sędzią Sadu Rejonowego w Wałbrzychu