W ostatnich dniach w Dzienniku Ustaw zostało ogłoszone rozporządzenie ministra energii z 9 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w ruchu zakładu górniczego, wchodzące w życie 1 lipca.
Na ogłoszenie czekają jeszcze dwa rozporządzenia ministra energii z pakietu nowych przepisów górniczych: w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu podziemnych zakładów górniczych oraz w sprawie ratownictwa górniczego. Dopełnieniem będzie znajdujące się od czterech lat w okresie vacatio legis rozporządzenie ministra środowiska z 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych.
Ministerstwo Energii informowało wcześniej, że ze względu na szereg zmian w przepisach, dla zachowania spójności merytorycznej, wszystkie te rozporządzenia muszą wejść w życie w jednym terminie - ostatecznie wyznaczono go na 1 lipca br. Jesienią ubiegłego roku resort energii szacował, że nowe przepisy mogą zmniejszyć koszty w górnictwie węgla kamiennego o ok. 435 mln zł rocznie.
Rozporządzenia stanowią pakiet rozwiązań regulujących zarówno ruch podziemnych zakładów górniczych, jak i kwestie ratownictwa górniczego oraz materiałów wybuchowych. Nowe regulacje zostały skonsultowane z przedstawicielami przedsiębiorców oraz organami nadzoru górniczego. Przede wszystkim zmniejszają liczbę dokumentów i procedur, a jednocześnie gwarantują maksymalne bezpieczeństwo zatrudnionych pod ziemią górników. Uwzględniają też postęp techniczny, a główny nacisk kładą na bezpieczeństwo, efektywność i użyteczność.
Zawarte w rozporządzeniach regulacje mają m.in. istotny wpływ na przygotowanie planów ruchu zakładu górniczego - to jeden z kluczowych dokumentów dla prowadzenia kopalń. Ich dyrekcje oraz zarządy spółek węglowych wskazują w planach m.in. jakie działania należy podjąć, aby praca pod ziemią prowadzona w warunkach zagrożenia była bezpieczna dla górników oraz w jaki sposób minimalizowane będą podziemne zagrożenia.
Obecnie przygotowanie planów odbywa się w oparciu o przepisy z 2002 r. (chodzi o rozporządzenie ministra gospodarki ws. bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych), które – na co wielokrotnie wskazywali eksperci górniczy – wymagają dostosowania do dzisiejszych realiów. Drogę do nowelizacji rozporządzeń otworzyło przyjęcie w 2011 r. nowego Prawa geologicznego i górniczego.
Początkowo planowano, że nowe regulacje będą obowiązywać od 1 stycznia 2017 r., z wyjątkiem przepisów o służbach dyspozytorskich oraz systemach gazometrycznych, które miały wejść w życie z półrocznym opóźnieniem. Natomiast na wprowadzenie automatycznej rejestracji i archiwizacji rozmów z dyspozytorni, stacji gazometrycznych i sztabów akcji ratowniczych, kopalnie będą miały dwa lata. Zarejestrowane rozmowy trzeba będzie przechowywać przez miesiąc.
Kolejnym, po projektowanych rozporządzeniach ministra energii, oczekiwanym przez środowisko górnicze aktem prawnym jest gotowe już rozporządzenie ministra środowiska dotyczące zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych, określające m.in. kryteria oceny zagrożeń naturalnych w kopalniach oraz kryteria zaliczenia wyrobisk górniczych do poszczególnych stopni, kategorii lub klas zagrożeń. Np. nowa klasyfikacja zagrożenia tąpaniami przewiduje dwa stopnie tego zagrożenia, dotychczasowa – trzy; inne różnice to np. wymagania dotyczące wyrobisk zagrożonych wyrzutami metanu i skał oraz klasyfikacja zagrożenia klimatycznego, które w ogóle nie jest ujęte w starych przepisach, a pojawia się w nowych. Termin wejścia w życie tego gotowego od stycznia 2013 r. rozporządzenia kilkakrotnie przekładano.
Kopalnie czekają też na nowe rozporządzenie ministra energii o dopuszczaniu wyrobów do stosowania w zakładach górniczych. Zmiany w przepisach mają poprawić bezpieczeństwo w kopalniach, ale również zmniejszyć koszty ich działalności tam, gdzie jest to możliwe. Wiosną ubiegłego roku minister energii powołał specjalny zespół do oceny wszystkich obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia ruchu zakładów górniczych. Efektem jego prac mają być rekomendacje dotyczące uproszczenia i zwiększenia użyteczności tych regulacji. W skład zespołu weszli m.in. przedstawiciele ministerstwa i nadzoru górniczego. (PAP)