Rada Ochrony Pracy na posiedzeniu 4 lipca 2016 r. pozytywnie oceniła działalność Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2015. W przyjętym w tej sprawie stanowisku podkreśliła poświęcenie i zaangażowanie inspektorów pracy w wypełnianie ustawowych zadań.

Rada uznała ponadto, że należy rozważyć możliwości m.in. przyznania inspektorom prawa wydawania nakazów przekształcenia umów cywilnoprawnych w umowy o pracę, zniesienia obowiązków powiadamiania przez inspektorów pracy o zamiarze przeprowadzenia kontroli i przedstawiania upoważnienia do prowadzenia kontroli, zmiany ustawy - Prawo zamówień publicznych tak, aby przy wyborze oferty nie decydowało kryterium najniższej ceny, lecz podstawa wykonywania pracy przez pracowników oferenta. Opowiedziała się za wprowadzeniem obowiązku zgłaszania do PIP wszystkich śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych wypadków przy pracy niezależnie od podstawy jej świadczenia, a także ujednolicenia systemu zbierania informacji o wypadkach przez GUS, ZUS i PIP.

W stanowisku jest również mowa o potrzebie objęcia większą ochroną osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych oraz o celowości uchwalenia ustawy o zwalczaniu nielegalnego zatrudnienia, ewentualnie opracowania krajowego programu przeciwdziałania nielegalnemu zatrudnieniu.

Podczas posiedzenia omawiano problematykę legalności zatrudnienia oraz ochrony praw pracowniczych cudzoziemców, zwłaszcza obywateli Ukrainy jako zdecydowanie największej grupy cudzoziemców pracujących w Polsce, w świetle kontroli Państwowej Inspekcji Pracy.

Jak poinformował główny inspektor pracy Roman Giedrojć, najpopularniejszą formą zatrudniania cudzoziemców jest procedura uproszczona, która pozwala obywatelowi jednego z 6 państw, w tym z Ukrainy, wykonywać pracę w Polsce przez 6 miesięcy w okresie 12 następujących po sobie miesięcy. Warunkiem jest jednak zarejestrowanie przez pracodawcę w powiatowym urzędzie pracy oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi oraz posiadanie przez cudzoziemca dokumentu potwierdzającego tytuł pobytowy w RP uprawniający do wykonywania pracy.

Jest to procedura nieskomplikowana i bezpłatna, ale generuje nieprawidłowości, na które od lat wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy. Łatwość wystawiania oświadczeń stwarza okazję do nadużyć. W 2015 r. po sprawdzeniu blisko 20 tys. oświadczeń zarejestrowanych w PUP inspektorzy pracy ustalili, że ponad 30 proc. cudzoziemców nie podjęło pracy w podmiocie, który wystawił oświadczenie. Równie istotnym problemem jest wystawianie fikcyjnych oświadczeń przez podmioty, które zgłaszają chęć zatrudnienia obcokrajowców.

Źródło: www.pip.gov.pl, stan z dnia 7 lipca 2016 r.