Fragment komentarza z Serwisu BHP.
1. Uwagi wstępne
Do zakresu działania ZUS - poza powszechnie kojarzonym z tą instytucją poborem składek na ubezpieczenia społeczne oraz wypłatą świadczeń objętych tymi ubezpieczeniami - należy również prowadzenie działalności prewencyjnej. Zakres i formy tej działalności określają przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) - dalej u.u.s.w. oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitacje leczniczą oraz udzielanie zamówień na usługi rehabilitacyjne (Dz. U. Nr 131, poz. 1457) - dalej r.s.z. Z przepisów wyżej wymienionych aktów prawnych wynika, że działalność prewencyjna ZUS obejmuje prewencję rentową oraz prewencję wypadkową, a jej celem jest zapobieganie występowaniu u ubezpieczonych niezdolności do pracy oraz przywracanie zdolności do pracy i w ten sposób ograniczanie sytuacji społecznie niepożądanej, jaką jest pobierania świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Prewencja rentowa jest finansowana ze środków funduszu rentowego, a prewencja wypadkowa ze środków funduszu wypadkowego.
2. Prewencja rentowa
Zakres przedmiotowy prewencji rentowej realizowanej przez ZUS określa art. 69 u.s.u.s. Z przepisu tego wynika, że prewencja rentowa obejmuje:
a) rehabilitację leczniczą;
b) przeprowadzanie badań i analizy przyczyn niezdolności do pracy;
c) inne działania prewencyjne.
Rehabilitacja lecznicza jest adresowana do ubezpieczonych zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, osób uprawnionych do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia wypadkowego (np. po rozwiązaniu stosunku pracy) oraz osób pobierających rentę okresową z tytułu niezdolności do pracy. Uprawnienie do rehabilitacji leczniczej są więc osoby, które zagrożone są długotrwałą niezdolnością do pracy, a jednocześnie rokują odzyskanie tej zdolności po przeprowadzeniu rehabilitacji leczniczej. W sposób szczegółowych zasady i tryb kierowania przez ZUS wyżej wymienionych osób na rehabilitację leczniczą określają przepisy r.s.z. O potrzebie poddania rehabilitacji leczniczej ubezpieczonego, osoby uprawnionej do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia wypadkowego lub rencisty, orzeka lekarz orzecznik ZUS. Lekarz orzecznik ZUS wydaje orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej, jeżeli ubezpieczony, osoba uprawniona do zasiłku lub świadczenia rehabilitacyjnego bądź rencista rokują odzyskanie zdolności do pracy po przeprowadzeniu tej rehabilitacji. Oceniając zasadność poddania danej osoby rehabilitacji leczniczej lekarz orzecznik ZUS bierze w szczególności pod uwagę takie okoliczności jak:
a) charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynności organizmu;
b) stopień przystosowania organizmu do ubytków anatomicznych, kalectwa, skutków choroby;
c) wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy.
Lekarz orzecznik ZUS o potrzebie poddania danej osoby rehabilitacji leczniczej orzeka:
a) na wniosek zainteresowanego;
b) przy okazji orzekania w sprawie niezdolności do pracy do celów rentowych (np. w związku z rozpatrywaniem przez ZUS wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy);
c) kontrolując prawidłowość orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawania zaświadczeń lekarskich,
d) orzekając o przedłużeniu okresu pobierania zasiłku chorobowego albo o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.