Jeśli pracownik pozwie pracodawcę, ten ostatni może wnieść powództwo wzajemne. W takiej sytuacji obydwie sprawy będą rozpoznane łącznie.

Tak wynika i z przepisów kodeksu postępowania cywilnego i z licznego orzecznictwa Sądu Najwyższego. Powództwo wzajemne można złożyć, gdy roszczenie wzajemne pozostaje w związku z roszczeniem powoda oraz gdy roszczenie pozwanego pracodawcy nadaje się do potrącenia z roszczeniem powoda.

W tym drugim wypadku należy brać pod uwagę art. 91 kodeksu pracy, który ogranicza potrącenie przez pracodawcę z wynagrodzenia za pracę należności pracownika do sytuacji, w których pracownik wyraził na to zgodę.

Przeszkodą we wniesieniu powództwa wzajemnego może być postępowanie uproszczone, które ma zastosowanie w sprawach pracowniczych o wartości przedmiotu sporu, która nie przekracza 10 tys. zł. Zgodnie bowiem z art. 505(4) § 2 k.p.c. powództwo wzajemne jest w nim dopuszczalne, jeśli roszczenie w nim zgłoszone też nadaje się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym.

A zatem, pracodawca może dochodzić pozwem wzajemnym zapłaty odszkodowań za naruszenie zakazu konkurencji, za szkodę wyrządzoną w mieniu pracodawcy, za bezzasadne rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia przez pracownika, zwrotu nadpłaconego wynagrodzenia i dofinansowania nauki pracownika.

Powództwo wzajemne wytacza się bądź w odpowiedzi na pozew, bądź oddzielnie, ale nie później niż na pierwszej rozprawie, albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego.

Pozew wzajemny podlega takim samym warunkom formalnym jak zwykły pozew. Czyli, jak w każdym piśmie procesowym, trzeba w nim oznaczyć sąd, strony, dokładnie określić żądania i się podpisać. Dołącza się do niego odpisy dla strony przeciwnej oraz uiszcza opłatę – taką samą jak od zwykłego pozwu. Jeśli pismo będzie miało braki, sąd wezwie do ich usunięcia w ciągu tygodnia pod rygorem jego zwrotu.

Pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak będzie go rozpoznawał sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w rejonowym, ten przekazuje ją sądowi właściwemu do rozpoznania powództwa wzajemnego (art. 204 § 2 k.p.c.).

Jeśli pracodawca wniesie pozew wzajemny, wówczas sąd połączy sprawy do rozpoznania w jednym procesie i obie sprawy rozstrzygnie w jednym wyroku. Sąd wypowiada się w nim co do zasadności każdego z pozwów. Jeśli stwierdzi, że roszczenie jest uzasadnione w całości bądź w części, zasądza każdemu z powodów – głównemu i wzajemnemu – od strony przeciwnej odpowiednie kwoty.

Agnieszka Rosa