W dniu 16 lipca 2013 r. weszła w życie część przepisów nowej ustawy z dnia 5 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz ustawy o czasie pracy kierowców. Przepisy, które wejdą w tym dniu w życie zobowiązywać będą kierowców pracujących na własny rachunek do przestrzegania przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców– dalej u.c.p.k., w tym do prowadzenia ewidencji czasu pracy.

Powodem dla zmian w tym zakresie są przepisy unijne, a konkretnie przepisy dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego.
 
Kogo obowiązywać będą nowe regulacje?
Nowelizacja zakłada objęcie obowiązkiem stosowania przepisów u.c.p.k. nie tylko kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę ale również:
– przedsiębiorców osobiście wykonujących przewozy drogowe, w rozumieniu art. 4 pkt 6a ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym - dalej u.t.d.;
– osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę, lecz osobiście wykonujące przewozy drogowe, w rozumieniu art. 4 pkt 6a u.t.d., na jego rzecz.
Tym samym nowe przepisy obowiązywać będą kierowców wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia oraz umowy o dzieło) oraz samozatrudnionych, prowadzących własną działalność gospodarczą.
 
Samozatrudnieni i pracujący na podstawie umów cywilnoprawnych kierowcy będą kontrolowani przez ITD
Objęcie samozatrudniających się i pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych kierowców przepisami u.c.p.k. powoduje, iż przestrzeganie przez nich przepisów ustawy będzie kontrolowane przez Inspekcję Transportu Drogowego. ITD będzie kontrolować:
– przedsiębiorców wykonujących osobiście działalność gospodarczą w zakresie przewozów drogowych, dla której to działalności wymagane jest posiadanie licencji wspólnotowej lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania przewozów drogowych,
– przedsiębiorców i kierowców niebędących przedsiębiorcami, którzy świadczą usługi kierowania pojazdem na rzecz podmiotów posiadających licencję wspólnotową lub inny dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania przewozu drogowego, przy wykonywaniu przewozów drogowych podlegających rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 albo Umowie AETR.
Inspekcja będzie mogła również nakładać na osoby niezatrudnione przez przedsiębiorcę mandaty karne. Mandat będzie można otrzymać za:
– przekroczenie tygodniowego wymiaru czasu pracy,
– nieudzielenie przerwy na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy nie przekracza 9 godzin, oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut, w przypadku gdy liczba godzin pracy wynosi więcej niż 9 godzin,
– za nieprowadzenie ewidencji czasu pracy.
 
Nowa definicja czasu pracy
Zgodnie z nowymi przepisami czasem pracy wskazanych wyżej kierowców będzie czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, w którym pozostają oni na swoich stanowiskach pracy, będąc do dyspozycji podmiotu, dla którego świadczą usługę przewozu drogowego i wykonują czynności określone w art. 6 ust. 1 u.c.p.k.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 u.c.p.k., czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności:
1) prowadzenie pojazdu;
2) załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem;
3) nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym;
4) czynności spedycyjne;
5) obsługę codzienną pojazdów i przyczep;
6) inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;
7) niezbędne formalności administracyjne;
8) utrzymanie pojazdu w czystości.
Czasem pracy kierowców niezatrudnionych przez przedsiębiorcę będzie również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu.