Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) szkołą kieruje nauczyciel, któremu powierzono stanowisko dyrektora albo osoba niebędąca nauczycielem, powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący za zgodą kuratora oświaty. Dyrektor jest więc przede wszystkim pracodawcą i przełożonym dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i innych pracowników niebędących nauczycielami oraz przewodniczącym rady pedagogicznej (jeżeli jest nauczycielem). Jest więc osobą odpowiedzialną za funkcjonowanie szkoły - w tym pod względem bhp. Obowiązują go takie same przepisy bhp, jak każdego innego pracodawcę – z uwzględnieniem charakteru kierowanej przez siebie jednostki.

Tym samym, w szkole zastosowanie znajdzie ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) i inne ustawy oraz rozporządzenia, w szczególności: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) – dalej r.b.h.s.p., rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719), rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870).

Szkoła jest zakładem pracy mającym swoją specyfikę. W zakresie bhp ta specyfika została ujęta w r.b.h.s.p. Dyrektor szkoły jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy pracownikom szkoły, natomiast uczniom i wychowankom – bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole, a także bezpieczne i higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę poza obiektami szkolnymi, np. podczas wycieczek, zawodów sportowych itp.

Dyrektor szkoły, jako pracodawca, ma w szczególności obowiązek zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz z ich podstawowymi uprawnieniami, organizować pracę w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, zmniejszanie jej uciążliwości, przeciwdziałać dyskryminacji w zatrudnieniu, zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bhp (wstępne i okresowe), ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich pracy (w szczególności poprzez nadzór pedagogiczny w stosunku do nauczycieli), nie zatrudniać kobiet w ciąży (oraz osób opiekujących się dzieckiem do 4 lat) w godzinach ponadwymiarowych (nadliczbowych), nie wyznaczać ich do pełnienia dyżurów tzw. korytarzowych, nie zatrudniać w porze nocnej oraz nie wysyłać (delegować) poza stałe miejsce pracy.

Dyrektor ma obowiązek oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe, informować pracowników o wynikach tej oceny oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami, niedopuszczać do stosowania w szkole niebezpiecznych substancji chemicznych, nieoznakowanych w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację, nieposiadających kart charakterystyki oraz opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.

Edward Kołodziejczyk