Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw obejmuje marynarzy preferencyjnymi zasadami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych i ustalania podstawy wymiaru składki. Rozwiązania te nawiązują do przepisów, z których korzystają twórcy i artyści. Jak szacuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, z nowych przepisów będzie mogło skorzystać 17,7 tys. osób.

Senat 17 lipca 2025 r. wprowadził do ustawy cztery poprawki, których przyjęcie zarekomendowały sejmowe Komisje Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Posłowie zagłosowali zgodnie z tą rekomendacją. I tak, wobec nieuzyskania bezwzględnej większości Sejm przyjął poprawkę pierwszą o charakterze legislacyjnym (za jej odrzuceniem był jeden poseł, 425 było przeciw i nikt się nie wstrzymał od głosu), drugą i czwartą głosowane łącznie, których celem było przesunięcie terminu wejścia przepisów w życie (za odrzuceniem było 15 posłów, 408 było przeciw, a dwóch wstrzymało się od głosu) oraz trzecią, doprecyzowującą. Przeciw jej odrzuceniu w głosowaniu opowiedziało się 420 posłów, a jeden wstrzymał się od głosu. Nikt nie był za jej odrzuceniem.  

Celem nowelizacji jest przede wszystkim rozszerzenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym na osoby wykonujące pracę na morzu na statkach pływających pod tzw. tanimi banderami, czyli państw nie należących do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Czytaj również:  Marynarze tanich bander mają być oskładkowani >>

Co się zmienia

Ustawa wprowadza przepis, zgodnie z którym osoby pracujące na statkach będą uzyskiwały status marynarza wykonującego pracę na podstawie umowy o świadczenie pracy na morzu. Dzięki temu będą mogły zostać objęte ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym. Warunkiem objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami - emerytalnym i rentowym, chorobowym oraz wypadkowym będzie złożenie w ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych wraz z zaświadczeniem wystawionym przez dyrektora urzędu morskiego lub agencję zatrudnienia.

Obowiązek opłacenia składek będzie trwał przez 12 miesięcy, zaś termin ten będzie liczony od dnia uzyskania statusu marynarza, wskazanego w zaświadczeniu. W tym okresie marynarz objęty będzie pełną ochroną ubezpieczeniową, z wyłączeniem okresu, w którym po zakończeniu pracy na morzu dokona "zawieszenia" statusu marynarza, na okres od miesiąca do 3 miesięcy.

Marynarz będzie sam przekazywał do ZUS zgłoszenie do ubezpieczeń w ciągu miesiąca od wydania zaświadczenia, czyli do upływu terminu jego ważności. Pracownik wykonujący pracę na morskim statku pod polską banderą, będzie mógł zmienić tytuł do ubezpieczeń społecznych z pracowniczego na nowy tytuł marynarza. W tym celu będzie musiał przekazać pracodawcy, czyli dotychczasowemu płatnikowi składek, oświadczenie o wyborze tytułu do ubezpieczeń oraz kopię zaświadczenia wydanego przez dyrektora urzędu morskiego albo agencję zatrudnienia oraz samodzielnie zgłosić się do ubezpieczeń jako marynarz. Podstawa wymiaru składek marynarza będzie ustalana w stosunku do minimalnego wynagrodzenia, przy możliwości zadeklarowania wyższej kwoty podstawy wymiaru składek. Dodatkowo obowiązkowe będzie opłacanie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Ustawa wprowadza także dodatkową możliwość wstecznego, dobrowolnego oskładkowania się przez marynarzy za okres do 5 lat przed wejściem w życie ustawy.

- Celem poprawki przyjętej przez Senat, a przesuwającej termin wejścia ustawy w życie z 1 października br. na 1 stycznia 2026 roku jest zapewnienie dodatkowego czasu ZUS na przygotowanie systemu do wdrożenia zmian – podała PAP.

Teraz ustawa trafi na biurko prezydenta.