Obowiązek taki wprowadza art. 12 pkt 3 ustawy uchwalonej 12 maja 2022 r. przez Sejm o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. RPO prof. Marcin Wiącek przedstawił uwagi w tej sprawie marszałkowi Senatu Tomaszowi Grodzkiemu z prośbą o ich rozważenie w toku prac Izby nad tą ustawą.
Obawy o naruszanie prywatności
Rzecznik stwierdza, że podjął sprawę jawnego rejestru umów, prowadzonego przez jednostki sektora finansów publicznych, po skargach obywateli. Skierował wystąpienie generalne do Prezesa Rady Ministrów, a ostatnio także do Minister Finansów. Wskazywał w nich na istotne problemy interpretacyjne wprowadzonych regulacji i związane z tym ryzyko naruszenia prawa do prywatności i ochrony danych osobowych obywateli.
Czytaj: RPO: Jawny rejestr umów powinien uwzględniać prawo do prywatności pracowników instytucji państwowych>>
Czytaj też: Publiczny rejestr umów a ochrona danych osobowych - komentarz praktyczny >
Ustawa przewiduje szeroki zakres informacji, udostępnianych w rejestrze, zarówno podmiotowo - umowy wszystkich pracowników, jak i przedmiotowo - imię i nazwisko, wartość wynagrodzenia. - Mimo że przyczynia się to do transparentności wydatków publicznych oraz zapewnienia dostępu do informacji publicznej, to jednocześnie budzi uzasadnione obawy społeczeństwa co do możliwości naruszenia prawa do prywatności pracowników jednostek sektora finansów publicznych. Nie budzi zaś wątpliwości zawarcie w rejestrze informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z ich pełnieniem - napisał RPO.
Rzecznik podkreśla, że w świetle orzecznictwa sądowego możliwe jest przyjęcie takiej wykładni znowelizowanego art. 34a ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, która będzie zgodna z Konstytucją. Niezbędne jest jednak podjęcie działań związanych z przeszkoleniem osób odpowiedzialnych za wprowadzanie danych do rejestru czy wskazaniem niezbędnych wytycznych w tym zakresie. Natomiast brak ustawowej podstawy do uregulowania wzoru rejestru umów w drodze rozporządzenia - choć zapowiadano to w uzasadnieniu ustawy - wzbudza dodatkowy niepokój obywateli i RPO.
Rzecznik nie otrzymał odpowiedzi na oba te wystąpienia. A skoro regulacje te są przedmiotem prac Senatu, zwrócił się w tej sprawie do Izby.
Ogólny przepis, nie ma projektów wykonawczych
RPO zwraca uwagę, że nadal nie przewidziano upoważnienia do wydania rozporządzenia określającego wzór rejestru umów.
Wprowadzone zmiany budzą też inne wątpliwości. Nowelizacja przewiduje, że „w rejestrze umów zamieszcza się informacje o umowach zawartych w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej, których wartość przedmiotu przekracza 5000 zł bez podatku od towarów i usług”. Tym samym wartość przedmiotu umowy została więc znacznie podwyższona, jednakże określenie „bez podatku od towarów i usług” może budzić wątpliwości co do tego, czy w rejestrze powinny znaleźć się umowy o pracę.
- Przewidziane zmiany, dotyczące w istocie odroczenia terminu obowiązywania rejestru umów, mogą świadczyć o nieprzygotowaniu aparatu państwowego do uruchomienia i funkcjonowania rejestru - stwierdza RPO.
Zdaniem Rzecznika nowy termin wprowadzania danych do rejestru umów - 1 stycznia 2023 r. - może nie gwarantować, że wykonywanie tego obowiązku przez kierowników jednostek sektora finansów publicznych nastąpi z poszanowaniem prawa do prywatności i ochrony danych osobowych obywateli.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.