Jakiego rodzaju zabezpieczenia i działania organizacyjne wymagane są przy pracy na dachu (płaskim) otoczonym ze wszystkich stron stałym murkiem o wysokości 1,1 m?
Jakie są wymagania dotyczące pozwolenia pisemnego na pracę szczególnie niebezpieczną, obowiązkowy krótki instruktaż, nadzór, obowiązek stosowania środków ochrony indywidualnej w postaci hełmów ochronnych, szelek z linka asekuracyjną, buty ochronne itp.?

Pracodawca ma obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, do których zalicza się prace na wysokości.
Powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac na wysokości, a zwłaszcza zapewnić:
•bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem wyznaczonych w tym celu osób (np. kierownika robót, brygadzisty);
•odpowiednie środki zabezpieczające, przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości;
•szczegółowy instruktaż dla pracowników je wykonujących.
Działania te, powinny być bezwzględnie stosowane przy organizacji prac na wysokości ich szczegółowe ustalenia zależą od charakteru, częstotliwości oraz innych uwarunkowań specyficznych dla wykonywanej pracy.
Praca na powierzchni dachu, który ze wszystkich stron nie jest osłonięty do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami i który znajduje się wyżej niż 1,0 m nad poziomem gruntu jest traktowana jako praca na wysokości (§ 105 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm., dalej r.o.b.h.p.).
Nie każda praca ponad ziemią jest pracą na wysokości.

Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:
1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi,
2) wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.

Uwagi
Środki organizacyjne oraz techniczne zabezpieczające pracę na wysokości
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób -
Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie balustrad jest niemożliwe, należy zastosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane tak, aby pracownik nie był zmuszony wychylać się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia (dachu), na którym stoi.
Osoba odpowiedzialna za organizacje prac na dachu ma obowiązek tak zorganizować pracę, aby uchronić pracowników nie tylko przed upadkiem z dachu z powodu zbytniego zbliżenia się do jego krawędzi, ale zapewnić bezpieczne wejście na dach i zejście z dachu.
Przed rozpoczęciem pracy na dachu należy również sprawdzić czy nad połacią dachową nie przebiega czynna napowietrzna linia energetyczna czy nie ma w dachu świetlików.

Zabezpieczenie świetlików
•otwory w stropach, na których prowadzone są roboty lub do których możliwy jest dostęp ludzi, należy zabezpieczyć przed możliwością wpadnięcia lub ogrodzić balustradą;
•sprawdzić stan techniczny dachu (stabilność konstrukcji, wytrzymałość) i jego stałych elementów służących np. do mocowania linek bezpieczeństwa;
•dokonać oznakowania i ogrodzenia strefy niebezpiecznej wokół budynku, na którego dachu wykonuje się prace gdzie może dojść do upadku narzędzi czy innych przedmiotów niebezpiecznych dla osób przebywających na poziomie zerowym.
Pracodawca powinien zapewnić bezpośredni nadzór nad taką pracą wyznaczonych w tym celu osób Na pracodawcy ciąży obowiązek przeprowadzenia odpowiedniego instruktażu pracowników w zakresie wykonywania tego typu prac. Instruktaż taki obejmuje w szczególności:
•imienny podział pracy,
•kolejność wykonywania zadań,
•wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.
•umiejętność posługiwania się przydzielonym sprzętem ochrony indywidualnej
•zapoznanie pracownika z ryzykiem zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą,

Środki ochrony zbiorowej
Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę szczególnie niebezpieczną odpowiednie środki zabezpieczające.
W celu zabezpieczenia pracowników wykonujących pracę na wysokości powinny być stosowane środki ochrony zbiorowej, chroniące ich przed upadkiem:
•siatki ochronne,
•siatki bezpieczeństwa,
•rusztowania ochronne.
•balustrady,

Środki ochrony indywidualnej
Jeżeli za pomocą środków ochrony zbiorowej nie można uniknąć lub wystarczająco ograniczyć zagrożenia należy zastosować środki ochrony indywidualnej, takie jak:
•hełmy ochronne
•buty ochronne
•szelki bezpieczeństwa,
•amortyzatory włókiennicze z linką bezpieczeństwa,
•aparaty samozaciskowe,
•urządzenia samohamowne.

Zastosowanie środków ochrony indywidualnej powinno:
•być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować jego zwiększenia,
•uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy,
•uwzględniać wymagania ergonomii i stan zdrowia pracownika.
•być odpowiednio dopasowane do użytkownika - po wykonaniu niezbędnych regulacji,
•spełniać wymagania zasadnicze w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,

Praca wykonywana przez co najmniej 2 osoby
Prace wykonywane na wysokości powyżej 2 m w przypadkach, w których wymagane jest zastosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości, powinny być wykonywane przez co najmniej 2 osoby.
Spełnienie wymogów zdrowotnych
Prace na wysokości mogą być wykonywane jedynie przez ludzi spełniających określone wymagania zdrowotne. Wymagania te reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.)

Szanse
Zasady postępowania przy pracach na wysokości:
1) Nie rozpoczynać pracy na wysokości bez dokładnego zaplanowania jej wykonania.
2) Upewnić się, że wzięte zostały pod uwagę wszystkie możliwe okoliczności, które mogą stanowić zagrożenie.
3) W żadnym przypadku nie należy lekceważyć zagrożenia.
4) Zawsze przeanalizować, czy są bezpieczniejsze metody wykonania danej pracy.
5) Używać wyłącznie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej dostosowanych do specyfiki pracy na wysokości i koniecznie sprawnych.
6) Upewnić się, że wykonujący prace na wysokości umieją posługiwać się przydzielonym sprzętem ochronnym.
7) Upewnić się, że praca na wysokości jest właściwie nadzorowana.

Zagrożenia
Zabrania się wykonywania pracy na dachu:
•jeżeli do zmroku nie zapewniono oświetlenia pozwalającego na dobrą widoczność;
•w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz gołoledzi;
•w czasie burzy i przy wietrze o prędkości przekraczającej 10 m/s.

Roman Majer