Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Jakie kroki należy podjąć, kiedy w stolarni występuje przekroczenie wartości dopuszczalnych norm zapylenia?

Ze względów finansowych nie ma możliwości zmiany procesu technologicznego na nowszy.

Czy maseczki rozwiązują sprawę? Co w takiej sytuacji powinien zrobić behapowiec, aby zabezpieczyć interesy zakładu pracy?

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 227 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) - dalej k.p. pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom. Ponadto w myśl art. 207 § 2 k.p. pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany m.in.:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;

2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;

3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;

4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy.

Uzasadnienie:

W omawianym przypadku – z uwagi na przekroczenie norm w zakresie narażenia na pyły – pracodawca może działać wielotorowo w celu ograniczenia wielkości narażenia pracowników. Podstawowe zagrożenie związane z narażeniem na pyły w przypadku przedmiotowej branży (stolarnia) jest związane z powstającymi w procesie obróbki drewna trocinami i pyłami. Wprowadzenie nowego parku maszynowego jest jedynie jednym z rozwiązań i co zrozumiałe – niekoniecznie możliwym z przyczyn ekonomicznych. Wśród innych działań zmierzających do obniżenia narażenia na pyły można wymienić m.in.:

- wprowadzenie rozwiązań organizacyjnych polegających na częstszym sprzątaniu miejsc pracy z powstałych trocin i pyłu drzewnego;

- skrócenie czasu ekspozycji pracowników na pracę w warunkach przekroczenia poprzez stosowanie rotacji na stanowiskach pracy;

- inne rozmieszczenie maszyn oraz urządzeń produkcyjnych (np. przestawienie maszyny będącej źródłem największej emisji do odrębnego pomieszczenia/wydzielonej części obecnego pomieszczenia – może to pozwolić na ograniczenie wielkości narażenia na pyły w przypadku innych stanowisk pracy i tym samym obniżyć liczbę pracowników narażonych na pracę w warunkach przekroczenia norm);

- zaprojektowanie i wykonanie instalacji wentylacyjnej ogólnej i stanowiskowej (lub też jej odpowiednia modyfikacja);

- zaprojektowanie i wykonanie instalacji odpylającej.

Rozwiązaniem doraźnym, które nie pozwala pracodawcy na rezygnację z wyszukania innego rozwiązania w celu redukcji nadmiernego zapylenia, są środki ochrony indywidualnej. Stosowanie masek ochronnych stanowi pewną uciążliwość dla pracowników i nie powinno być traktowanie jako jedyne rozwiązanie problemu.

W myśl art. 148 pkt 1 k.p. w systemach i rozkładach czasu pracy takich jak: równoważny czas pracy (art. 135-137 k.p.), pracy w ruchu ciągłym i prac, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności (art. 138 k.p.), a także systemów skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.) oraz pracy weekendowo-świątecznej (art. 144 k.p.), czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać 8 godzin. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 151 § 2 k.p., pracodawca nie może zatrudniać pracowników w godzinach nadliczbowych w przypadku, gdy na ich stanowiskach pracy występują przekroczenia NDS lub NDN czynników szkodliwych dla zdrowia. Przepis ten nie dotyczy jedynie przypadków, w których występuje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Łukasz Wawszczak, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono 29 grudnia 2014 r.