Jednym z warunków, który musi spełniać osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, jest stwierdzenie tejże niezdolności przez lekarza orzecznika ZUS. Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) orzeczenie to może być wydane osobie, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
W orzeczeniu lekarz orzecznik określa stopień niezdolności do pracy – może być ona częściowa lub całkowita, a także datę jej powstania. Jeśli nie ma możliwości dokładnego ustalenia momentu powstania niezdolności do pracy, ZUS przyjmie datę końcową okresu, w którym ona powstała ustalić tego okresu, datą powstania niezdolności do pracy będzie data zgłoszenia wniosku o świadczenie.
Lekarz orzecznik wydaje orzeczenie na podstawie dokumentacji medycznej przedstawionej przez osobę zainteresowaną oraz po jej zbadaniu. Może on również zlecić uzupełnienie dostarczonej dokumentacji. Jeśli lekarz stwierdzi, że sporządzenie orzeczenia jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentacji, odstąpi od bezpośredniego badania stanu zdrowia. Należy też pamiętać, że dwukrotne niestawienie się na badanie w wyznaczonym przez ZUS terminie bez uzasadnionej przyczyny powoduje odstąpienie od załatwienia sprawy.
Od niekorzystnego dla siebie orzeczenia lekarskiego zainteresowany może wnieść sprzeciw do komisji lekarskiej. Sprzeciw należy wnieść w terminie 14 dni od doręczenia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, właściwej ze względu na miejsce zamieszczania. Trzyosobowa komisja lekarska ponownie rozpatrzy sprawę i wyda odrębne orzeczenie. Sposób procesowania przez komisję jest analogiczny do sposobu dokonywania badania przez lekarza orzecznika ZUS.

Źródło: Dziennik Gazeta Prawna, 24 listopada 2010 r., Marek Opolski