Chemikalia i inne substancje niebezpieczne występujące w miejscu pracy zagrażają zdrowiu pracowników wielu branż. Raport Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU OSHA) pt. „Prognozy ekspertów dotyczące ryzyka chemicznego związanego z bezpieczeństwem i zdrowiem w pracy” zwraca uwagę na zagrożenia związane z nanotechnologiami i stawia nanocząsteczki (atomy i cząsteczki o rozmiarach od 0,1 do 100 nanometrów) w czołówce substancji, przed którymi należy chronić pracowników.

Nanotechnologie są wykorzystywane m.in. w przemyśle kosmetycznym i informatycznym. Przewiduje się także ich intensywny rozwój, np. do produkcji bakteriobójczych i antyalergicznych tekstyliów pokrytych impregnacyjną warstwą z domieszką nanokultur metalicznego srebra, jako powłoki na szyby zapobiegające ich brudzeniu się, rysowaniu czy poceniu, materiały wykrywające skażenia bakteryjne, a także nanoproszki do zastosowań medycznych i innych.

Stopień szkodliwości nanoczastek jest wciąż słabo poznany, chociaż istnieją dane wskazujące na to, że mogą one działać na układ sercowo-naczyniowy organizmu, zmieniać strukturę białek, wywoływać reakcje autoimmunologiczne oraz nowotwory. Początkowo uważano, że nanotechnologie są bezpieczne pod względem zdrowotnym, jednak ostatnio pojawiły się ostrzeżenia naukowców amerykańskich, że niektóre z nanomateriałów nie są wolne od ryzyka zdrowotnego wynikającego z wielkości tych cząsteczek. Mogą one przez drogi oddechowe przenikać do różnych komórek organizmu, kumulować się w nich i wywoływać różne schorzenia. Wykazano np., że podczas oddychania nanorurki węglowe mogą uszkadzać płuca, ponieważ ich struktura i wielkość uniemożliwiają ich całkowite usunięcie z organizmu.

Materiały nanocząsteczkowe są na coraz szerszą skalę stosowane np. w dezynfekcji, farmacji, medycynie oraz w różnych działach przemysłu, w tym w przemyśle spożywczym. Od kilku lat nanomateriały są dostępne na rynku, a równocześnie nie jest w pełni znany mechanizm ich działania na organizm człowieka. Istnieje więc potrzeba określenia właściwości fizykochemicznych, działania toksycznego dla każdego rodzaju nanocząstek oraz opracowania wiarygodnych metod ich wykrywania i pomiaru w środowisku oraz w organizmie człowieka. Prowadzone są w związku z tym badania mające na celu określenie stopnia szkodliwości nanocząsteczek dla zdrowia człowieka, a następnie opracowanie strategii ograniczania kontaktu pracownika z tymi substancjami w miejscu pracy.

Istotnym problemem jest także brak jednolitej terminologii dotyczącej produktów nanotechnologii oraz brak jasnych zasad związanych z wprowadzaniem ich do obrotu. Tak więc choć nanotechnologia ma wiele zalet i wiele się po niej oczekuje, nie jest wolna od zagrożeń. W szczególności chodzi o analizę biodostępności nanocząsteczek i ich toksyczności np. podczas oceny ryzyka zawodowego.

Edward Kołodziejczyk