Czy zespół powypadkowy przeprowadzając dochodzenie powypadkowe powinien osobiście kontaktować się z poszkodowanym i świadkami? Czy możliwe jest zebranie wyjaśnień przez telefon i przesłanie dokumentów powypadkowych poszkodowanemu do podpisu kurierem? Czy w wysłuchaniu świadka lub poszkodowanego powinni uczestniczyć obydwaj członkowie zespołu, czy pracę można podzielić?
Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) w razie zaistnienia wypadku przy pracy pracodawca jest zobowiązany m.in. do: ustalenia w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku. Tryb ustalania okoliczności i przyczyn wypadku określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. z Nr 105, poz. 870) – dalej r.u.o.w.p. Zgodnie z tym rozporządzeniem okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy ustala powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. U pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy, albo specjalista spoza zakładu pracy. U pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego zamiast społecznego inspektora pracy, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie ukończenia szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym, ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy. W każdym przypadku, zespół powypadkowy, to dwie równoprawne osoby, członkowie zespołu powypadkowego, którzy wspólnie ustalają okoliczności i przyczyny zaistnienia wypadku przy pracy.

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest zobowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn tego wypadku, a szczególnie: dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku; jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku; wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala; zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku; zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów; zebrać inne dowody; dokonać prawnej kwalifikacji wypadku; określić środki profilaktyczne oraz wnioski; sporządzić protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. Zespół powypadkowy jest zobowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem i uzyskać od poszkodowanego potwierdzenie zapoznania się z treścią protokółu. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół powypadkowy jest zobowiązany go pouczyć. Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.
Tak więc, zgodnie z r.u.o.w.p., zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadku w pełnym składzie kontaktując się osobiście z poszkodowanym i świadkami wypadku. Nie ma możliwości wysłuchania poszkodowanego i świadków wypadku przez telefon. Dokumenty takie jak wysłuchanie lub oświadczenie poszkodowanego lub świadków powinny być przez nich podpisane. W praktyce bywa tak, że wysłuchania poszkodowanego i świadków wypadku oraz oględzin miejsca wypadku zespół wykonuje w pełnym dwuosobowym składzie, natomiast nie ma potrzeby, aby np. obaj członkowie zespołu zwracali się do lekarza lub innego specjalisty w sprawie dodatkowych informacji. Niedopuszczalne jest przesyłanie dokumentacji wypadkowej poprzez inne osoby, w tym kurierem, do poszkodowanego, w celu podpisania przez niego protokółu, ponieważ zespół powypadkowy jest zobowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego i pouczyć go o jego prawie zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do tego protokółu.

Kazimierz Kościukiewicz