Odpowiedź:

Ze środków ZFŚS można finansować wyjazdy o charakterze np. sportowym lub rekreacyjnym – Autor unikałby jednak określenia „integracyjny”. Kwestie dotyczące przychodu oraz zapłaty podatku i składek wymagają szerszego omówienia – szczegóły w uzasadnieniu.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 592 z późn. zm.) fundusz ten tworzy się między innymi w celu finansowania działalności socjalnej. Przez działalność tę rozumie się przy tym usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Jeżeli zatem wyjazd ma charakter np. sportowo-rekreacyjny, może być finansowany ze środków ZFŚS. Lepiej jednak nie nazywać go integracyjnym, gdyż wyjazdy (imprezy) integracyjne nie są tak naprawdę organizowana dla pracowników, tylko dla pracodawcy, który w ten sposób chce zbudować zespół, który będzie bardziej wydajny niż grupa jednostek. Tym samym wyjazdy (imprezy) integracyjne powinny być co do zasady finansowane ze środków obrotowych.

W zakresie wyjazdów (imprez) organizowanych ze środków ZFŚS lepiej jest używać zatem sformułowań typu: impreza sportowa (np. rajd rowerowy), wyjazd kulturalny (wyjście do teatru), wycieczka turystyczna. Unika się wtedy niepotrzebnych wątpliwości. Nie zmienia to faktu, że każdy wyjazd (impreza) dla pracowników jest w mniejszym lub większym stopniu integrujący.

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych to element prawa pracy. Tym samym przychody otrzymywane przez pracowników pochodzą ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. Zgodnie z art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. będzie to przychód z innych nieodpłatnych świadczeń.

W opinii Trybunału Konstytucyjnego wyrażonej w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. (K 7/13), za przychód pracownika mogą być uznane takie świadczenia, które:

1) zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie)

2) zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenie aktywów lub uniknięcie wydatku, który musiałby ponieść,

3) korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

W przypadku wyjazdów i imprez zazwyczaj brak jest możliwości przypisania przychodu do poszczególnych pracowników – mówiąc obrazowo nie wiadomo, kto ile zjadł i wypił oraz z jakich atrakcji korzystał (może poza kosztami transportu). Jeżeli nie można ustalić przychodu, nie można także określić wielkości podatku lub składek.

W zakresie składek ZUS można dodatkowo skorzystać ze zwolnienia określonego w § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) – zgodnie z tym przepisem z podstawy wymiaru wyłączone są świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. ZUS dodatkowo wymaga, że skorzystanie ze zwolnienia jest możliwe wyłącznie w przypadku, gdy świadczenia są zróżnicowane według kryteriów socjalnych określonych w art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s. Jest to jednak co najmniej dyskusyjne i dlatego bezpieczniej opierać się na wyroku TK.

Paweł Ziółkowski,

autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzi udzielono 7.12.2015 r.