Sprawa toczyła się o ustalenie obowiązku istnienia ubezpieczenia społecznego. Jej kanwą był wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 19 października 2022 r., który oddalił odwołania Cezarego M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS stwierdził, że jako pracownik u płatnika składek, czyli sp. z o.o., nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i chorobowemu od grudnia 2008 r. do maja 2020 r. Dlatego, że w spółce posiadał 99 proc. udziałów i powinien być traktowany jako jednoosobowy wspólnik -ponieważ 1 proc. udziałów w spółce stanowił udział iluzoryczny. W konsekwencji jako jedyny wspólnik spółki nie podlegał pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu umowy o pracę.
Wyrejestrowanie jako pracownika
Należy dodać, że z biegiem lat zaangażowanie Cezarego M. jako wspólnika wzrastało, odszedł jeden ze wspólników, a on został prezesem zarządu. Udziały spółki zakupiła żona skarżącego. W 2021 r. spółkę z cywilnej przekształcono w jawną. W 2010 r. umowa o pracę została rozwiązana i Cezary M. został wyrejestrowany z ubezpieczeń jako pracownik. Od sierpnia 2023 r. został ponownie zgłoszony do ZUS jako wspólnik. Po rozwodzie powód stał się 100-proc. udziałowcem w spółce. Od 2014 r. płacił składki jako przedsiębiorca.
Zdaniem sądu II instancji nie istnieje odgórne kryterium ustalające proporcje pozwalające na uznanie spółki za jednoosobową. Dlatego, mając poważne wątpliwości, Sąd Apelacyjny w Lublinie skierował pytanie do Sądu Najwyższego, czy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów zapewniających mu możliwość swobodnego kształtowania treści uchwał na zgromadzeniu wspólników i podejmowania decyzji dotyczących działalności spółki podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
SN podjął uchwałę, według której wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym jak osoby prowadzące pozarolniczą działalność. W związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Ścisła interpretacja
Jak wyjaśniał sędzia sprawozdawca Zbigniew Korzeniowski, uchwała jest prostym przełożeniem przepisu – art. 8 ust.6 pkt 4.
Przyczyną wprowadzenia przepisu od 1 stycznia 2023 r. było umożliwienie wspólnikom spółki z o.o. zatrudnianie się w swoich spółkach jako pracownicy, aby nie wykorzystywać ubezpieczenia rolniczego.
- Jeśli jest dwóch wspólników spółki, to nie ma mowy o jednoosobowej działalności gospodarczej w spółce z o.o. i nie ma znaczenia, czy wspólnik dominuje ze względu na posiadane udziały czy nie – wyjaśniał sędzia Korzeniowski. – A zatem w tej sprawie nie było jednoosobowej spółki z o.o. Przepis o ubezpieczeniu więc nie ma zastosowania, schodzi na bok kwestia, czy wspólnik dominuje w spółce czy nie, gdyż trzeba się trzymać ściśle ustawy. Wszelkie inne wykładnie są contra legem - dodał sędzia sprawozdawca.
Uchwała trzech sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 21 lutego 2024 r., sygn. akt III UZP 8/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
