Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Kobieta – przedsiębiorca opłacała preferencyjne składki ZUS z kodem 057000 (od podstawy 30%) w okresie luty – wrzesień 2015 r. Następnie zmieniła kod na 051000 i opłacała składki od podstawy 5000 zł przez kolejne 2 miesiące, październik – listopad. Cały czas jest zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego i opłaca składki w obowiązujących terminach. Jest w ciąży i w grudniu zaczęła chorować. ZUS za grudzień nie będzie już uwzględniany w podstawie zasiłku chorobowego dot. choroby w grudniu.

Czy składki za grudzień 2015 r. kobieta może opłacić od preferencyjnej podstawy (30%)?

Czy warunkiem jest wyrejestrowanie z "dużego ZUS-u" i terminowe zgłoszenie z kodem 057000?

Odpowiedź:

Przedsiębiorca, który spełnia warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, ma prawo zmienić wysokość deklarowanej podstawy wymiaru pod warunkiem, że nie będzie ona niższa niż kwota 30% minimalnego wynagrodzenia.

Uzasadnienie:

Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, które:

a) w okresie 60 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rozpoczęcie tej działalności nie wykonywały żadnej pozarolniczej działalności oraz

b) nie wykonują pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej,

– przez okres 24 miesięcy kalendarzowych, liczony od rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, ma prawo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższe jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 18a i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s.).

Przedsiębiorca, który spełnia warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, ma prawo w każdy miesiącu kalendarzowym deklarować jako podstawę wymiaru inną kwotę byleby tylko mieściła się ona w granicach przewidzianych przepisami u.s.u.s. Kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne takiego przedsiębiorcy nie może być bowiem niższa od kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy nie może z kolei przekraczać miesięcznie kwoty 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (art. 20 ust. 3 u.s.u.s.), a roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe takiego ubezpieczonego nie może być wyższa niż 30 – krotność przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (art. 19 ust. 1 u.s.u.s.). Tym samym przedsiębiorca spełniający warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach może w jednym miesiącu zadeklarować jako podstawę wymiaru tych składek kwotę 5000 zł, a w innym miesiącu kwotę 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pamiętać jednocześnie należy, że za miesiąc, w którym przedsiębiorca jest niezdolny do pracy i z tego tytułu spełnia warunki do otrzymania zasiłku lub świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego lub ubezpieczenia wypadkowego, podstawa wymiaru składek ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu tylko wówczas, gdy jest to najniższa podstawa wymiaru (art. 18 ust. 9 i 10 u.s.u.s.). W przypadku przedsiębiorcy opłacającego składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach najniższą podstawą wymiaru jest podstawa odpowiadająca kwocie 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Na marginesie trzeba także odnotować, że przedsiębiorca, dla którego właściwą podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, powinien być zgłoszony do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 05 70 XX lub 05 72 w zależności od tego, czy posiada ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym taki przedsiębiorca nie powinien być zgłoszony do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 XX - załącznik nr 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1844 z późn. zm.). Nie ulega również wątpliwości, że przedsiębiorca, który jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 XX nie może jako podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia zadeklarować kwoty 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę, gdyż ten kod tytułu ubezpieczenia jest dedykowany tym osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, dla których właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Magdalena Kostrzewa,

autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzi udzielono 21.12.2015 r.