Odpowiedź

Pracodawca może w wewnątrzzakładowych regulacjach ustalić zasady refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok dla pracowników niezatrudnionych przy obsłudze komputera.

Uzasadnienie

Polskie prawodawstwo przewiduje tylko jeden obowiązek zapewnienia (finansowania) pracownikowi przez pracodawcę okularów korygujących wzrok: pracę przy komputerze.

W myśl § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej – czyli wstępnych, okresowych lub kontrolnych, przeprowadzone zgodnie z art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Warunkiem jest jednak, aby pracownik wykonywał pracę przy komputerze powyżej 4 godzin dziennie. Innym szczegółowym przepisem regulującym pracę w okularach korekcyjnych jest rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 12 kwietnia 2013 r. w sprawie licencji i świadectw kwalifikacji personelu służb ruchu lotniczego (Dz. U. poz. 471 z późn. zm.), które w § 45 ust. 2 stanowi, iż członek personelu lotniczego (np. pilot), który otrzymał zalecenie stosowania okularów podczas wykonywania czynności zawodowych, ma obowiązek posiadania zapasowych okularów korekcyjnych. W takim przypadku pracodawca nie musi finansować ich zakupu.

We wszystkich innych przypadkach (np. kierowcy, kasjera, czy też tak jak w tym przypadku – kontrolera biletów), pracodawca nie ma obowiązku pokrywać kosztów związanych z zakupem okularów. Żaden szczegółowy przepis nie nakłada takiego obowiązku, gdyż okulary korygujące wzrok nie są środkiem ochrony indywidualnej w rozumieniu art. 2376 k.p., a pracodawca może oczekiwać od pracownika, że jeżeli ma on jakąś wadę wzroku, to zapewni sobie okulary we własnym zakresie, tak aby móc należycie wykonywać swoje obowiązki.

Oczywiście pracodawca – pomimo braku ustawowego obowiązku –może wesprzeć pracownika w zakupie okularów i w wewnątrzzakładowych regulacjach ustalić zasady refundacji kosztów poniesionych na ich zakup nawet dla pracowników niezatrudnionych przy obsłudze komputera. W takim przypadku wypłacona kwota nie będzie podlegała zwolnieniom z opodatkowania i oskładkowania składkami ZUS, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) oraz § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.).

Maciej Ambroziewicz

Odpowiedzi udzielono: 5 listopada 2015 r.