Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy pracodawca ma obowiązek zaszczepienia przeciwko boreliozie pracowników pracujących przy pielęgnacji parków i skwerów miejskich?

Odpowiedź

Pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownikom szczepień ochronnych przeciwko boreliozie, ponieważ nie ma obecnie takich szczepionek.

Uzasadnienie

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 947 z późn. zm.) – u.z.ch.z. w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 40).

Stosownie do art. 20 ust. 2 u.z.ch.z. pracodawca lub zlecający wykonanie prac zobowiązany jest poinformować pracownika lub osobę mającą wykonywać pracę narażającą na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych, przed podjęciem przez nią czynności zawodowych o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego wymaganego przy wykonywaniu takich czynności. Koszty przeprowadzania tych szczepień oraz zakupu szczepionek, zgodnie z 20 ust. 3 u.z.ch.z., ponosi pracodawca.

Mimo powyższych przepisów zarówno pracodawca, jak i lekarz medycyny pracy nie mogą zmusić pracownika do poddania się określonym powyżej szczepieniom. Odmowa powinna jednak zostać jednoznacznie potwierdzona przez pracownika na piśmie i być przechowywana w aktach osobowych pracownika lub dokumentacji medycznej.

Wykaz szczepień ochronnych zamieszczony w przytoczonym rozporządzeniu nie obejmuje boreliozy. Wynika to z tego, że medycyna nie zna szczepionki na tę chorobę. Kilkanaście lat temu istniała taka szczepionka, natomiast z uwagi na występujące skutki uboczne została wycofana z obrotu. Nad jej nową wersją wciąż trwają prace.

Pracodawca zatrudniający pracownika przy czynnościach bezpośrednio związanych z uprawą roślin lub hodowlą zwierząt, a także przy czynnościach wykonywanych w kompleksach leśnych oraz na terenach zadrzewionych - na obszarach endemicznego występowania zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu, jest natomiast obowiązany zapewnić szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka, choć trzeba pamiętać, że nie chroni ona przed boreliozą, również roznoszoną przez kleszcze. Z tego powodu należy uczulić pracowników, aby nie bagatelizowali ukąszeń przez te pajęczaki i w przypadku pojawienia się m.in. rumienia na skórze, konsultowali się z lekarzem.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 16 lutego 2016 r.