Czy od wynagrodzeń nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. należy naliczać składkę na Fundusz Emerytur Pomostowych?
Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłaca się za pracowników urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. i wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, czyli tylko za nauczycieli zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych.
Według art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656) - dalej u.e.p. składki na Fundusz Emerytur Pomostowych opłaca się za pracownika, który spełnia łącznie następujące warunki: urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r. i wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 u.e.p.
Możliwość uznania danego pracownika za pracującego w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zależy od tego, czy wykonywane przez niego prace odpowiadają warunkom ściśle określonym w ustawie o emeryturach pomostowych. Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy (art. 3 ust. 1 u.e.p.).
Natomiast prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do u.e.p. (art. 3 ust. 2 u.e.p.).
Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie u.e.p., w pełnym wymiarze czasu pracy, odpowiednie prace (odpowiednio art. 3 ust. 4 i 5 u.e.p.).
Z powyższego wynika, że obowiązek opłacania składek na FEP wynika z ustalenia, że dany rodzaj pracy jest uwzględniony w załączniku do ustawy. W załączniku nr 2 do u.e.p. (wykaz prac o szczególnym charakterze) w pkt 21 wymieniono "prace nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn.: Dz. U. Z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późn. zm.)". I tylko za nauczycieli wykonujących tego rodzaju prace należy opłacać składki na FEP, za pozostałych - nie.

Dorota Dzienisiuk - specjalista z zakresu prawa pracy