Czy pracodawca jest obowiązany zgłosić Państwowej Inspekcji Pracy stanowisko pracy, na którym zatrudniono osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym?
Obowiązkiem pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnosprawną o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności jest przystosowanie stanowiska pracy do potrzeb tej osoby. Z dniem 31 marca 2010 r. został zniesiony obowiązek uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej i dlatego nie ma obowiązku zgłaszania takiego stanowiska.
Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) – dalej u.r.z.o.n. Definiuje ona niepełnosprawnych jako osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały odpowiednie orzeczenie:
•o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności,
•o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, na podstawie odrębnych przepisów,
•o niepełnosprawności przed ukończeniem 16 roku życia.
Ustawa określa trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.
Stosownie do art. 4 ust. 5 u.r.z.o.n. zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby niepełnosprawnej nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej. Warunkiem jest jednak przystosowanie przez pracodawcę stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej do potrzeb wynikających z rodzaju jej niepełnosprawności. Ponadto, do dnia 30 marca 2010 r., istniał obowiązek uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Wiązało się to z koniecznością każdorazowego powiadamiania właściwego miejscowo inspektoratu pracy w celu przeprowadzenia "odbioru" przystosowania konkretnego stanowiska pracy. Obowiązek ten został jednak zniesiony z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 40, poz. 223).
Nie znaczy to jednak, że pracodawcy mogą nie wywiązywać się z nałożonego na nich obowiązku, gdyż zgodnie z art. 4 ust. 6 u.r.z.o.n. Państwowa Inspekcja Pracy może przeprowadzić kontrolę w zakresie dostosowania stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. W przypadku stwierdzenia ewentualnych nieprawidłowości, pracodawca może zostać zobowiązany nakazem wydanym przez inspektora pracy do przystosowania, zgodnie ze wszystkimi wymogami prawnymi, takiego stanowiska, zaś niewykonanie nakazu – zgodnie z art. 283 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – może skutkować nałożeniem kary grzywny w wysokości od 1000 zł do 30.000 zł.
Maciej Ambroziewicz