Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy możliwe jest zorganizowanie pracy w cyklu 12-godzinnym w systemie wielozmianowym, gdy w zakładzie pracy występują przekroczenia NDN hałasu?

Odpowiedź

Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia nie może ich zatrudniać powyżej 8 godzin dziennie.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 227 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.

Minister Pracy i Polityki Społecznej w dniu 6 czerwca 2014 r. wydał rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817), określające wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i natężeń (NDN) dla poszczególnych czynników szkodliwych dla zdrowia. Wykaz zawarty w rozporządzeniu jest źródłem wiedzy dla pracodawców na temat rodzajów czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy, które powinni wskazywać w celu ustalenia ich normatywów przez uprawnione laboratoria. Ponadto jest on dla nich podstawą do porównania wyników ustalonych w zakładzie pracy z prawnie wiążącymi normatywami higienicznymi. Takie porównanie służy następnie podejmowaniu stosownych działań profilaktycznych, a jednym z nich jest właśnie ograniczenie czasu narażenia pracownika w ciągu zmiany roboczej.

Pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia NDS i NDN czynników szkodliwych dla zdrowia, dotyczą szczególne regulacje czasu pracy. W myśl art. 148 pkt 1 k.p. w systemach i rozkładach czasu pracy, takich jak równoważny czas pracy (art. 135-137 k.p.), pracy w ruchu ciągłym i prac, które nie mogą być wstrzymane ze względu na konieczność ciągłego zaspokajania potrzeb ludności (art. 138 k.p.), a także systemów skróconego tygodnia pracy (art. 143 k.p.) oraz pracy weekendowo-świątecznej (art. 144 k.p.), czas pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia nie może przekraczać 8 godzin. W takim przypadku pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu wymiaru jego czasu pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 151 § 2 k.p., pracodawca nie może zatrudniać pracowników w godzinach nadliczbowych w przypadku, gdy na ich stanowiskach pracy występują przekroczenia NDS lub NDN czynników szkodliwych dla zdrowia. Przepis ten nie dotyczy jedynie przypadków, w których występuje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

W związku z powyższym pracodawca, u którego na stanowiskach pracy występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych natężeń, nie może zatrudniać na tych stanowiskach pracowników w cyklu 12-godzinnym w systemie wielozmianowym.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 10 marca 2016 r.