Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Przepisy nie klasyfikują krystalicznej krzemionki oraz żelu krzemionkowego jako substancji rakotwórczej.
Od czasu uchylenia, dnia 1 maja 2004 r., rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r. w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 121, poz. 571 z późn. zm.) krzemionka krystaliczna przestała występować w wykazie substancji i preparatów o działaniu rakotwórczym. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. Nr 280, poz. 2771 z późn. zm.), w swoich wykazach nie zawiera ani krzemionki krystalicznej, ani żelu krzemionkowego.
Dyskusje dotyczące rakotwórczego oddziaływania krzemionki krystalicznej na ludzki organizm toczą się od wielu lat. Zdania naukowców są podzielone, gdyż zaobserwowano, że osoby z krzemicą (choroba zawodowa wywołana przez wdychanie respirabilnej krzemionki krystalicznej) znacznie częściej chorują na nowotwory płuc niż osoby bez objawów krzemicy.
Ostatecznie stwierdzono, że co prawda krystaliczna krzemionka nie wykazuje działania rakotwórczego, jednakże sprzyja powstawaniu nowotworów wywoływanych przez inne czynniki (np. palenie tytoniu). Komitet Naukowy ds. Wartości Dopuszczalnych Narażenia Zawodowego (SCOEL) w 2003 r. ustalił między innymi: "głównym efektem wdychania respirabilnej krzemionki krystalicznej przez ludzi jest krzemica. Na podstawie zgromadzonych informacji można stwierdzić, że u osób cierpiących na krzemicę występuje większe prawdopodobieństwo zachorowania na raka płuc. Dlatego zapobieganie krzemicy zmniejszy także ryzyko zachorowania na raka".
Przemysł kruszyw, któremu zapewne nie na rękę jest klasyfikowanie przez Komisję Europejską krystalicznej krzemionki jako substancji rakotwórczej, w październiku 2006 r. zawarł umowę dotycząca ochrony zdrowia pracowników poprzez prawidłowe obchodzenie się i użytkowanie krzemionki krystalicznej i produktów, które ją zawierają (Dz. Urz. UE C 279 z 17.11.2006, s. 2). Sygnatariusze umowy są zrzeszeni w Europejskiej Sieci ds. Krzemionki (NEPSI – European Network for Silica) utworzonej przez branżowe stowarzyszenia Europejskie Pracowników i Pracodawców, a sama umowa ma na celu:
• ochronę zdrowia pracowników i innych osób narażonych zawodowo w miejscu pracy na respirabilną krzemionkę krystaliczną z zawierających ją materiałów/produktów/surowców;
• zmniejszenie narażenia na respirabilną krzemionkę krystaliczną w miejscu pracy przez stosowanie określonych tu tzw. Dobrych praktyk, w celu uniknięcia, wyeliminowania lub obniżenia zawodowego zagrożenia zdrowia, związanego z respirabilną krzemionką krystaliczną;
• zwiększenie wiedzy o potencjalnym wpływie respirabilnej krzemionki krystalicznej na zdrowie oraz znajomości Dobrych praktyk.
Jednym z istotnych zapisów umowny jest obowiązek raportowania przez poszczególnych pracodawców (co 2 lata) do Rady NEPSI (Europejskiej Sieci ds. Krzemionki). Na podstawie powyższych raportów, Rada NEPSI sporządzi sprawozdanie, które przekaże Komisji Europejskiej i władzom krajowym, odpowiedzialnym za bezpieczeństwo pracowników. Zapewne przedstawione sprawozdanie będzie miało znaczący wpływ na temat przyszłej klasyfikacji krystalicznej krzemionki do substancji o działaniu rakotwórczym.
W chwili obecnej, z braku jednoznacznych dowodów naukowych, należy traktować krystaliczną krzemionkę jedynie jako substancję potencjalnie rakotwórczą.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.