Co stanowi wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego według statystycznej karty wypadku?
Wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego jest elementem sporządzanego przez pracodawcę sprawozdania (kierowanego do Głównego Urzędu Statystycznego) o symbolu Z-KW "Statystyczna karta wypadku przy pracy". Karta jest załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 stycznia 2009 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 14, poz. 80) - dalej r.s.k.w. Według załącznika nr 2 do r.s.k.w. "Objaśnienia, klasyfikacje i oznaczenia kodowe do wypełnienia statystycznej karty wypadku (Z-KW)", wydarzeniem będącym odchyleniem od stanu normalnego jest wydarzenie niezgodne z właściwym przebiegiem procesu pracy, które wywołało wypadek.

Zgodnie z "objaśnieniami" do wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego zaliczane są: odchylenia związane z elektrycznością; wyrzut, wyciek, emisja substancji szkodliwych; uszkodzenie, rozerwanie pęknięcie, ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego; utrata kontroli nad maszyną, środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem; poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby; ruchy ciała bez wysiłku fizycznego (prowadzące na ogół do urazów zewnętrznych); ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym (prowadzący na ogół do urazów wewnętrznych); wstrząs, strach, przemoc, atak, zagrożenie, obecność poszkodowanego w strefie zagrożenia; inne odchylenia.

Pośród wydarzeń będących odchyleniem związanym z elektrycznością, wybuchem, pożarem znajdują się: odchylenie związane z elektrycznością, np. uszkodzenie wyposażenia - prowadzące do kontaktu pośredniego; odchylenie związane z elektrycznością, np. uszkodzenie wyposażenia - prowadzące do kontaktu bezpośredniego; wybuch; pożar, zapłon; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie odchyleń związanych z elektrycznością, wybuchem, pożarem. Do odchyleń związanych z wyrzutem, wyciekiem, emisją substancji szkodliwych "objaśnienia" zaliczają: wypadnięcie, wysypanie, wyrzut substancji w stanie stałym; przelew, wyciek, sączenie się, przepływ, rozbryzgiwanie, rozpylanie płynów; emisję par i gazów; emisję pyłów, dymów, cząstek; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie związanej z wyrzutem, wyciekiem, emisją substancji szkodliwych. W grupie uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie, ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego znalazło się; uszkodzenie materiału - na łączeniu, szwie; uszkodzenie, rozerwanie - tworzące odłamki (drewna, szkła, metalu, kamienia, plastiku, inne); ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się czynnika materialnego - upadek czynnika z góry (uderzenie poszkodowanego przez spadający z góry czynnik materialny); ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się czynnika materialnego - do dołu (wciągnięcie poszkodowanego w dół); ześlizgnięcie się, upadek, załamanie się czynnika materialnego - na tym samym poziomie; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie związanej z uszkodzeniem, rozerwaniem, pęknięciem, ześlizgnięciem, upadkiem, załamaniem się czynnika materialnego. W grupie - utrata kontroli nad maszyną, środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem znalazły się: utrata kontroli nad maszyną (łącznie z niezamierzonym uruchomieniem) lub materiałem obrabianym; utrata kontroli nad środkami transportu lub obsługiwanym sprzętem ruchomym (zmechanizowanym lub nie); utrata kontroli nad narzędziem (zmechanizowanym lub nie) lub materiałem obrabianym tym narzędziem; utrata kontroli nad obiektem; utrata kontroli nad zwierzęciem; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie utrata kontroli nad maszyną, środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem. W grupie poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby znalazły się: upadek osoby z wysokości na niższy poziom; poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby na tym samym poziomie; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby. Do grupy ruchy ciała bez wysiłku fizycznego (prowadzące na ogół do urazów zewnętrznych) "objaśnienia" zaliczają: wejście na ostry przedmiot; klękanie, siadanie na, opieranie się; pochwycenie lub odrzucenie osoby; nieskoordynowane, niewłaściwe ruchy; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie ruchy ciała bez wysiłku fizycznego. W grupie ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym (prowadzący na ogół do urazu wewnętrznego) zaliczone zostało: podnoszenie; pchanie, ciągnięcie; schylanie się; obracanie się, skręcanie; złe stąpnięcie; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym. W grupie wstrząs, strach, przemoc, atak, zagrożenie, obecność znalazły się odchylenia: wstrząs, strach; przemoc, atak, zagrożenie - ze strony pracowników zakładu pracy (w tym poszkodowanego); przemoc, atak, zagrożenie - ze strony osób spoza zakładu pracy; agresja, potrącenie - przez zwierzę; obecność poszkodowanego lub osoby trzeciej w strefie zagrożenia; inne, niewymienione lub nieokreślone odchylenie w grupie wstrząs, strach, przemoc, atak, zagrożenie, obecność. Do wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego "objaśnienia" zaliczają również inne odchylenie.

Inne odchylenie (które nie mieści się w opisanych wyżej grupach) powinno być kwalifikowane według zasady - wydarzenie będące odchyleniem od stanu normalnego spowodowane wydarzeniem niezgodnym z właściwym przebiegiem procesu pracy, które wywołało wypadek. Podobnie powinny być kwalifikowane inne wydarzenia w grupach, w których mogą się mieścić (np. związane z elektrycznością), ale nie zostały w "objaśnieniach" w tych grupach opisane.
Kazimierz Kościukiewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP
Odpowiedzi udzielono: 22 września 2011 r.