CBOS: niewielu Polaków należy do związków zawodowych

Tylko 5 proc. Polaków ankietowanych przez CBOS deklaruje przynależość do związków zawodowych; 57 proc. badanych uznało, że działania związków dotyczące obrony interesów pracowniczych są nieskuteczne - wynika z sondażu.

Osoby deklarujące przynależność do związku zawodowego należą zazwyczaj do organizacji zrzeszonych w duże centrale - NSZZ "Solidarność" (1,1 proc. ogółu pracowników; 2,5 pracowników najemnych, czyli zatrudnionych na podstawie stosunku pracy), OPZZ (1,6 proc. ogółu pracowników, 3,5 pracowników najemnych), Forum Związków Zawodowych (1,4 i 3,0).

CBOS przypomina, że na początku lat 90. do związków zawodowych należał co piąty Polak. W ciągu kilku kolejnych lat liczba deklarujących taką przynależność zmniejszyła się prawie o połowę. Przez całą ubiegłą dekadę odsetek związkowców pozostawał niewielki – nie przekraczał 9 proc.. W tym roku jest on najniższy z dotychczas zarejestrowanych - skala członkostwa w związkach zawodowych w Polsce jest jedną z niższych w Europie.

Związkowcami są częściej starsi niż młodsi pracownicy. Średni wiek pracownika niezrzeszonego to 40 lat, a członka związku – 45 lat. Spośród wyodrębnionych w badaniu grup zawodowych przynależność najczęściej deklarują technicy i średni personel, najrzadziej - pracownicy usług. Związkowcami są na ogół badani zatrudnieni w przedsiębiorstwach państwowych i instytucjach publicznych, głównie w oświacie, nauce i ochronie zdrowia (23 proc.), administracji (14 proc.).

Ponad połowa badanych (53 proc.) deklaruje, że w ich firmach nie ma związków zawodowych, a 13 proc. nie orientuje się w tej kwestii.

Zaledwie co szósty badany (16 proc.), w którego zakładzie pracy jest związek zawodowy, pozytywnie ocenia skuteczność jego działania. Ponad jedna trzecia (36 proc.) twierdzi, że organizacje pracownicze w ich przedsiębiorstwach starają się coś zrobić, ale niewiele udaje im się osiągnąć, natomiast dwie piąte (40 proc.) nie dostrzega żadnych efektów ich aktywności.

Polacy na ogół dobrze oceniają działalność związków zawodowych. Ponad dwie piąte (45 proc.) uważa, że jest ona korzystna dla kraju, natomiast jedna trzecia (32 proc.) wyraża przeciwną opinię. O tym, że działalność związków jest korzystna dla Polski, częściej mówią osoby o poglądach prawicowych, natomiast rzadziej respondenci deklarujący orientacje lewicową i centrową. Z sondażu wynika, że korzystne dla kraju aspekty funkcjonowania związków relatywnie częściej dostrzegają zwolennicy PiS (68 proc. uważa związki za korzystne). Z kolei negatywny ich odbiór w tym zakresie przeważa w elektoracie PO - 37 proc. osób z tej grypy wskazało na korzystne działanie związków.

Organizacje związkowe na ogół są oceniane jako mało efektywne w zakresie obrony interesów pracowniczych. Ponad połowa Polaków (57 proc.) jest zdania, że ich działania są nieskuteczne, natomiast ponad jedna czwarta (28 proc.) ocenia je dobrze.

Większość badanych (61 proc.) twierdzi, że związki zawodowe w Polsce mają zbyt mały wpływ na decyzje polityczne, natomiast nieliczni (8 proc) sądzą, że wpływ ten jest zbyt duży. Co siódmy ankietowany (14 proc.) uważa, że jest odpowiedni – taki, jaki powinny mieć.

Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzono w dniach 4–10 kwietnia 2013 roku na liczącej 1150 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.