- Chcemy ucywilizować te opłakane warunki pracy artystów i włączyć ich w system ubezpieczeń społecznych - powiedziała wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Wanda Zwinogrodzka. 

Prawo.pl jako pierwsze napisało o przygotowywanej ustawie jeszcze na etapie założeń do projektu, gdy opublikowane zostały w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Dziś już wiadomo, jakie konkretnie rozwiązania przygotowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, bo projekt ustawy o uprawnieniach artysty zawodowego wraz z projektami rozporządzeń dziś został przekazany do konsultacji publicznych i jednocześnie został opublikowany na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji.

Co ważne, projektowaną ustawą zmieniane są: ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Czytaj również: Rząd chce ozusować artystów, ale tylko zawodowych i z uprawnieniami>>

Artysta zawodowy z uprawnieniami

Projekt wprowadza definicję artysty zawodowego. Kto nim będzie? Zgodnie z art. 2 pkt 1 projektu, będzie nim osoba wykonująca zawód artystyczny z potwierdzonymi uprawnieniami. Z kolei zawód artystyczny został określony w pkt 2 tego artykułu jako działalność twórcza lub wykonawstwo artystyczne w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w tym obejmujące czynności związane z powstawaniem dzieła, między innymi próby do występów i same występy, prowadzone w następujących dziedzinach: architekturze, muzyce, sztukach wizualnych, sztukach performatywnych, teatrze, filmie, literaturze, tańcu, twórczości ludowej.

Autorzy projektu proponują ponadto, by potwierdzając dorobek artystyczny organizacja reprezentatywna brała pod uwagę zalecenia wydane przez radę izby. Zalecenia będą dotyczyły w szczególności czynności wskazujących na zawodowy charakter działalności artystycznej w danym zawodzie artystycznym (art. 24 ust. 1 projektu). Zalecenia będą publikowane na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Polskiej Izby Artystów.

Wydawaniem zaś decyzji w sprawie potwierdzania lub uaktualniania uprawnień artysty zawodowego zajmować się będzie Polska Izba Artystów – nowy twór, który zostanie utworzony jako państwowa osoba prawna. Jej statut w drodze zarządzenia nada minister kultury i dziedzictwa narodowego, w którym określi organizację wewnętrzną izby oraz tryb pracy jej organów. Organami izby będzie rada i dyrektor izby. Co ciekawe, w skład rady wchodzić ma:

  • 14 członków wybranych przez organizacje reprezentatywne;
  • 5 członków powoływanych i odwoływanych przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
  • 1 członek powoływany i odwoływany przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego;
  • 1 członek powoływany i odwoływany przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kadencja rady ma trwać 4 lata a członkostwa w radzie nie będzie można łączyć z zatrudnieniem w izbie.

Do zadań rady izby będzie należało m.in. wydawanie decyzji w sprawie potwierdzania lub uaktualniania uprawnień artysty zawodowego oraz wydawanie zaleceń dla organizacji reprezentatywnych w sprawie potwierdzania udokumentowanego dorobku artystycznego dla poszczególnych zawodów artystycznych.

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 4/2021

Sprawdź  

Będą dopłaty do składek

Artysta zawodowy będzie miał prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na zasadach określonych w przepisach odrębnych.

W projekcie znalazł się też art. 39, na mocy którego artystom zawodowym opłacającym składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu posiadania aktualnych uprawnień artysty zawodowego na podstawie przepisów odrębnych, których przeciętny miesięczny dochód był niższy niż 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym, przyznaje się - na wniosek - dopłatę. Dopłata ta ma wynosić od 20 do 80 proc.  obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, liczonych od podstawy ich wymiaru nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie, jest uzależniona od uzyskiwanego w poprzednim roku przeciętnego miesięcznego dochodu i jest wpłacana na numer rachunku składkowego płatnika. Pozostałą część składki obowiązany jest opłacić artysta zawodowy.

Dopłata przyznawana będzie na jeden rok kalendarzowy.

W art. 58 projektu MKiDN zmienia z kolei ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Resort kultury proponuje dopisać artystów zawodowych do osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (dodanie do art. 6 ust. 1 nowego pkt 23). Dodany ma też zostać nowy ust. 4c, zgodnie z którym umowy zlecenia zawierane przez artystów zawodowych w ramach prowadzonej działalności artystycznej lub twórczej nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, jeżeli opłacają oni swoje składki na podstawie art. 13 pkt 18.

Jak wynika z oceny skutków regulacji, dołączonej do projektu ustawy, ministerstwo szacuje, że z ok. 67 000 twórców i artystów w Polsce, 13,9 proc. jest zatrudniona na umowy o pracę na czas nieokreślony, a 3,8 proc. na czas określony (ponad 10 000 twórców i artystów). - Z szacunków wynika, że 14 proc. artystów prowadzi działalność gospodarczą, a 12 proc. utrzymuje się z umów zleceń. Oznacza to, że ubezpieczeniami jest objęte obecnie 43,7 proc. osób. Pozostałe osoby – 56,3 proc. to osoby pracujące na umowy o dzieło lub bez żadnego tytułu prawnego – twierdzą autorzy projektu.

Według OSR, roczny koszt funkcjonowania Polskiej Izby Artystów szacowany jest na 6,908 mln zł. Do pierwszego pełnego roku kwota ta będzie wyższa ze względu na konieczność zakupu systemu teleinformatycznego oraz wyposażenia izby w niezbędne środki trwałe (4 mln w roku zerowym i 6 mln w roku pierwszym).

Projektowana ustawa ma wejść w życie, co do zasady, po upływie 90 dni od jej ogłoszenia.