Pytanie:
Do starosty wpłynął wniosek o zatwierdzenie projektu robót geologicznych w celu rozpoznania i udokumentowania złoża bursztynu.

Czy starosta jest właściwy do jego zatwierdzenia?

Czy złoże bursztynu nie jest objęte własnością górniczą (kamienie szlachetne) zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 196) - dalej pr. geol., w związku z czym ma zastosowanie art. 161 ust. 3 pr. geol., wskazujący ministra do spraw środowiska jako właściwego do zatwierdzenia takiego projektu, a następnie do zatwierdzenia dokumentacji w przypadku udokumentowania takiego złoża, a następnie udzielenia koncesji na poszukiwanie i wydobywanie bursztynu (art. 22 ust. 1 pr. geol.)?

Odpowiedź:
Bursztyn nie jest kamieniem szlachetnym, w związku z czym nie ma zastosowania art. 10 ust. 1 pr. geol. W związku z tym, jeżeli spełnione są warunki określone w art. 161 ust. 2 pkt 1 pr. geol., starosta jest organem właściwym dla zatwierdzenia projektu robót geologicznych.

Uzasadnienie:
Kłopoty z zaliczeniem bursztynu do odpowiedniej kategorii wynikają z zapisów:
1) załącznika (poz. 19) obwieszczenia Ministra Środowiska z dnia 8 sierpnia 2014 r. w sprawie stawek opłat na rok 2015 z zakresu przepisów Prawa geologicznego i górniczego (M.P. z 2014 r. poz. 705), w którym objęto jedną stawką eksploatacyjną kamienie szlachetne, półszlachetne i ozdobne.
2) „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce wg. stanu na 31.12.2014 r.”, gdzie bursztyn znajduje się w rozdziale surowce inne (skalne) na poz. 26 obok gipsu i anhydrytu (poz. 28) - objętego własnością górniczą oraz piasku i żwiru (poz. 40), objętych prawem własności nieruchomości gruntowej.

W zasadzie bursztyn to żywica kopalna, czyli brak mu twardości i odporności termicznej kamieni szlachetnych. Ze względu na elementy zwierzęce i roślinne zatopione w bursztynie można zaliczyć go do zbioru skamielin. Również właściwości fizyczne bursztynu wykluczają go z grona kamieni szlachetnych ze względu na jego twardość i kruchość. W związku z tym należy uznać, że bursztyn nie jest wymieniony w art. 10 ust. 1 pr. geol. i jako taki należy traktować go jako kopalinę objętą własnością nieruchomości gruntowej.

W art. 161 ust. 3 pr. geol. wskazano ministra właściwego ds. środowiska jako organ właściwy m.in. do zatwierdzenia projektów robót geologicznych dla kopalin objętych własnością górniczą, o której mowa w art. 10 pr. geol. Nie ulega wątpliwości, że kamienie szlachetne objęte są własnością górniczą. Jak jednak wykazano powyżej, bursztyn nie jest kamieniem szlachetnym, a jedynie półszlachetnym (ozdobnym). Dla kamieni ozdobnych nie ma zastosowania art. 161 ust. 3 pr. geol. i w związku z tym organem właściwym jest marszałek województwa (art. 161 ust. 1 pr. geol.) lub starosta – jeżeli spełniony jest warunek określony w art. 161 ust. 2 pkt 1 pr. geol.

Autor: Agnieszka Cybulska