Inwestor na podstawie zleconej przez siebie ekspertyzy technicznej wezwał projektanta do usunięcia wady w projekcie, wyznaczając termin usunięcia wad. Projektant nie zgadza się z ekspertyzą, o czym pisemnie zawiadomił inwestora. Pomimo tego inwestor po upływie wyznaczonego terminu wystosował notę księgową naliczającą kary umowne.
W jakiej formie i na podstawie jakich przepisów projektant może wyrazić swój sprzeciw, aby miał on umocowanie prawne?

Jeżeli projektant kwestionuje podstawy do naliczenia przez inwestora kary umownej za nieusunięcie wad w wykonanym przez projektanta projekcie, winien odmówić zapłaty tej kary podając podstawy odmowy. Udowodnić zasadność swojej odmowy projektant może wyłącznie przed sądem rozpatrującym pozew inwestora o zapłatę tych kar albo we własnym powództwie o zapłatę, jeżeli inwestor potrącił karę z wynagrodzeniem projektanta.

Projekt budowlany w rozumieniu kodeksu cywilnego jest dziełem realizowanym na podstawie umowy o dzieło. Zgodnie z art. 637 i 638 k.c., jeżeli dzieło ma wady, zamawiający może żądać ich usunięcia, wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu nie przyjmie naprawy. Gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne; jeżeli wady nie są istotne albo autor dzieła nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. W innych przypadkach do rękojmi za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Zgodnie z art. 556 k.c., sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy. Z tytułu rękojmi kupującemu przysługują uprawnienia do odstąpienia od umowy chyba, że sprzedawca wymieni rzecz na wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie albo do żądania obniżenia ceny.
Uprawnienie do naliczenia kar umownych za przekroczenie terminu usunięcia wady przysługuje zamawiającemu inwestorowi tylko wtedy, gdy takie kary zastały przewidziane w umowie o dzieło na wykonanie projektu oraz gdy równocześnie wykonawca wadę uznał, lecz nie usunął jej w uzgodnionym lub wynikającym z tej umowy terminie. W przeciwnym razie inwestorowi przysługują uprawnienia wynikające wyłącznie z rękojmi za wady dzieła.
Jeżeli pomimo kwestionowania przez wykonawcę istnienia wady w projekcie, inwestor nalicza karę umowną za zwłokę w usunięciu wady, projektant winien odmówić zapłaty tak naliczonej kary oraz uzasadnić przyczynę odmowy. W takiej sytuacji inwestor może wyłącznie podjąć decyzję o wystąpieniu przeciwko projektantowi na drogę sądową, jeżeli argumenty przedstawione w odmowie zapłaty kary nie przekonają go o bezzasadności żądania.
Przewód sądowy prowadzony w efekcie wytoczonego przez inwestora powództwa przeciwko projektantowi wykaże, być może w oparciu o ustalenia biegłego rzeczoznawcy, czy sprzedany inwestorowi projekt posiada wady, a w konsekwencji czy projektant jest zobowiązany do ich usunięcia.