Przepisy prawa budowlanego nie zawierają definicji poddasza, podobnie, jak i  rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Tym samym, aby określić czym różni się poddasze użytkowe od nieużytkowego, należy posiłkować się innymi źródłami. Z definicji słownikowej pojęcia "poddasze" wynika, że jest to przestrzeń między stromym dachem a ostatnią kondygnacją budynku, wykorzystywana, jako strych lub adaptowana do celów mieszkalnych (Uniwersalny Słownik Języka Polskiego pod redakcją prof. Stanisława Dubisza. Tom 3, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2003, strona 223). 

Poddasze to też kondygnacja

Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie powołuje się wielokrotnie na zwrot "poddasze użytkowe i nieużytkowe", rozróżnia więc te pojęcia,  to jednak nie zawiera definicji legalnej "poddasza użytkowego" lub "nieużytkowego".

Tym nie mniej przy określeniu charakteru poddasza w danym przypadku pomocna może okazać się również definicja kondygnacji określona w par. 3 pkt 16 rozporządzenia z  12 kwietnia 2002 r. Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki. Zgodnie z nim przez kondygnację należy rozumieć: "poziomą część budynku, zawartą pomiędzy powierzchnią posadzki na stropie lub najwyżej położonej warstwy podłogowej na gruncie a powierzchnią posadzki na stropie lub warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu, znajdującego się nad tą częścią budynku, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą średnią wysokość w świetle większą niż 2 m; za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, centrala klimatyzacyjna, obudowa wyjścia z klatki schodowej, kotłownia lub inne pomieszczenia techniczne".

Z definicji tej wprost wynika, że poddasze użytkowe z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi, o ile ma średnią wysokość w świetle większą niż 2 m, stanowi kondygnację. Oznacza to również, że ustawodawca traktuje poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi jako odrębną, niezależną kondygnację budynku.

Sprawdź też: Zapis wg mpzp brzmi: Maksymalna wysokość: budynków w zabudowie mieszkaniowej - dwie kondygnacje nadziemne, w tym jedna w poddaszu. Jak interpretować "poddasze" według takiego zapisu? >>

Wysokość pomieszczenia też się liczy 

Jednocześnie, w par. 72 w  rozdziale 5 tego rozporządzenia zatytułowanym „Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi" określa się, że wysokość pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadać wymaganiom określonym w tabeli, jeżeli przepisy odrębne, w tym dotyczące pomieszczeń pracy i pomieszczeń służby zdrowia, nie określają innych wymagań. Przy czym w tabeli wskazano, że pokoje na poddaszu w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych zagrodowych oraz pomieszczenia w budynkach rekreacji indywidualnej powinny mieć minimalną wysokość w świetle 2,2 m.

Jak definiują wyroki

Przy ustalaniu charakteru poddasza pomocne może okazać się także orzecznictwo sądów administracyjnych. Jak zauważa Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z  11 czerwca 2019 r. (sygnatura akt VII SA/Wa 698/19) „poddasze, popularnie nazywane "strychem", to poziom budynku między najwyższym stropem bądź sklepieniem, a pokryciem dachowym”.

"Poddasze użytkowe" w praktyce będzie zatem przestrzenią pomiędzy dachem, a najwyższym stropem, gdzie znajdują się pomieszczenia specjalnie przystosowane do przebywanie w nich ludzi, a jego powierzchnię wlicza się do powierzchni użytkowej domu. W tym przypadku istotnym warunkiem, który jest niezbędny do stworzenia poddasza użytkowego, jest m.in. wysokość pomieszczenia.

Odrębnym warunkiem przystosowania pomieszczeń znajdujących się na poddaszu do celów mieszkaniowych jest spełnienie pozostałych wymogów przewidzianych przepisami techniczno-budowlanymi, dotyczących wentylacji, ocieplenia, czy ogrzewania. Jak wyjaśnił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w cytowanym wyżej wyroku, „na poddaszu użytkowym powinny być zainstalowane okna. Poddasze użytkowe powinno unieść ciężar ścian działowych, ocieplenia, wyposażenia oraz osób przebywających w pomieszczeniach”.

Sprawdź w LEX: Jak zaadaptować pomieszczenie strychu na cele mieszkaniowe? - poradnik dla mieszkańca >>

Poddasze nieużytkowe bez podatku 

Poddasze nieużytkowe z kolei nie stanowi kolejnej kondygnacji budynku, nie może być zaaranżowane jako pomieszczenie mieszkalne, ponieważ nie spełnia określonych przepisami wymogów, w tym dotyczących wysokości pomieszczeń, czy norm pożarowych, a za jego powierzchnię nie należy uiszczać podatków. W myśl art. 1a ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych przez powierzchnię użytkową budynku lub jego części rozumie się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe. Do zalet poddasza nieużytkowego można zatem zaliczyć mniejszy koszt i brak podatków z którymi trzeba się zmierzyć w przypadku posiadania poddasza użytkowego.

Czytaj też: Jak prawidłowo wyliczyć wysokość podatku od nieruchomości – na przykładach >>

Podczas wyboru projektu domu jednorodzinnego warto zatem zastanowić się nad tym czy posiadamy wystarczająco miejsca w domu, a jeżeli okaże się, że dodatkowe pomieszczenie nie jest potrzebne, to najlepszym rozwiązaniem będzie zaprojektowanie poddasza nieużytkowego. Jeżeli zaś planujemy z czasem posiadać dodatkową przestrzeń mieszkalną, to w takim przypadku nie warto rezygnować z poddasza użytkowego i możliwości zmiany w przyszłości sposobu jego użytkowania na lokal przeznaczony na przebywanie przez ludzi.