Ogólne przepisy dotyczące ochrony środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym

Artykuł to zwięzły materiał dotyczący kwestii ochrony środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym. Tekst ten wyczerpująco opisuje zagadnienia związane z ochroną środowiska przy planowaniu przestrzennym w gminie, w odniesieniu do ktrego regulacje ustawowe są najbardziej rozbudowane. Dodatkowo, autorka porusza zagadnienia ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym na szczeblu wojewdzkim i krajowym. Artykuł zawiera praktyczne zestawienie zasad zawartych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, dzięki czemu czytelnik może uzyskać pełny obraz procedur związanych z ochroną środowiska w planowaniu przestrzennym. Materiał ten można szczeglnie polecić osobom, ktrych działalność zawodowa wymaga zaznajomienia się z procedurami dotyczącymi z ochrony środowiska w planowaniu przestrzennym.

Konieczność przestrzegania zasad dotyczących ochrony środowiska wynika już z samych ogólnych założeń zagospodarowania przestrzennego zawartych w art. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 r., nr 80, poz. 717 z późn. zm.)- dalej u.p.z.p. Zgodnie z art. 1 ust 2 pkt. 3 u.p.z.p., w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się w szczególności wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych. Tę ogólną regulację uzupełnia art. 72 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 r., nr 25, poz. 150, z późn. zm.)- dalej p.o.ś., z którego wynika, że utrzymanie równowagi przyrodniczej i racjonalna gospodarka zasobami środowiska, następuje w szczególności przez ustalanie programów racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi, w tym na terenach eksploatacji złóż kopalin i racjonalnego gospodarowania gruntami, uwzględnianie obszarów występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb eksploatacji tych złóż, zapewnianie kompleksowego rozwiązania problemów zabudowy miast i wsi, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, gospodarki odpadami, systemów transportowych i komunikacji publicznej oraz urządzania i kształtowania terenów zieleni, uwzględnianie konieczności ochrony wód, gleby i ziemi przed zanieczyszczeniem w związku z prowadzeniem gospodarki rolnej, zapewnianie ochrony walorów krajobrazowych środowiska i warunków klimatycznych, uwzględnianie innych potrzeb w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi, ochrony przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi.

Omawiając ogólne założenia odnoszące się do ochrony środowiska, zawarte w u.p.z.p., należy również odnieść się do definicji zawartych w art. 2 u.p.z.p. Wśród tych definicji zawarta jest między innymi definicja „zrównoważonego rozwoju”, która odwołuje się do analogicznej definicji zawartej w Prawie ochrony środowiska, zgodnie z którą za „zrównoważony rozwój” uważa się taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

Zgodnie z u.p.z.p., zasada zrównoważonego rozwoju musi być uwzględniona przy sporządzaniu koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, z którą powinny być zgodne wojewódzkie plany zagospodarowania przestrzennego, z którymi powinny być z kolei zgodne studia uwarunkowań przestrzennych gmin. W literaturze podkreśla się, że nakaz uwzględniania zasady zrównoważonego rozwoju zakłada konieczność zachowania równowagi pomiędzy wszystkimi elementami składającymi się na środowisko, w którym bytuje człowiek, aby przy racjonalnym wykorzystaniu potencjału przyrodniczego możliwe było zaspokajanie potrzeb obecnych i przyszłych pokoleń (zobacz - J. Sommer w: W. Radecki, J. Sommer, W. Szostek „Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym oraz wybrane przepisy wykonawcze. Komentarz” Wrocław 1995 str. 12).

Jak wynika z przedstawionych powyżej ogólnych założeń planowania i zagospodarowania przestrzennego, a także z art. 71 ust. 1 p.o.ś., zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska stanowią podstawę do planowania i zagospodarowania przestrzennego. Poniżej zostanie omówiony sposób realizacji tych założeń na szczeblu gminnym, wojewódzkim i krajowym.