Odpowiedź: najbezpieczniej wystawić fakturę pro forma wyłącznie w kwotach brutto. Uważam, iż taki zapis powinien wyeliminować wszelkie wątpliwości w tym zakresie, i organy nie powinny kwalifikować takich faktur pro forma jako typowych faktury VAT. Jednakże sam zapis nie chroni wystawcy, bo nie ma takiej normy prawnej, która by to umożliwiała.

To zagadnienie zawiera:

{"dataValues":[5957,5675,254,43,39,1],"dataValuesNormalized":[10,10,1,1,1,1],"labels":["Orzeczenia i pisma urz\u0119dowe","Pytania i odpowiedzi","Komentarze i publikacje","Procedury","Akty prawne","Wzory i narz\u0119dzia"],"colors":["#EA8F00","#940C72","#007AC3","#E5202E","#85BC20","#232323"],"maxValue":11969,"maxValueNormalized":20}

Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX

Do końca 2012 r. faktura musiała być oznaczona jako "Faktura VAT". Od 1 stycznia 2013 r. stosownie do 5 r.z.n.p., fakturą jest zawierający wymienione w tym przepisie elementy, co właśnie jest źródłem obaw wielu podatników. Biorąc pod uwagę rygorystyczne nastawienia organów podatkowych w kwestii potencjalnych ustaleń związanych z uznawaniem faktur pro forma za właściwe faktury VAT, zdecydowanie bezpieczniej jest podjąć czynności zapobiegające, które nie pozwolą na uznanie faktury pro forma za fakturę w rozumieniu art. 108 ust. 1 u.p.t.u.
Moim zdaniem należy fakturę pro forma pozbawić istotnych elementów związanych z oznaczeniem stawki i kwot podatku. Te dwa elementy tworzą podstawę dla ustaleń przez organy podatku do zapłaty na podstawie przywołanej normy. Wynika to z faktu, iż w art. 108 ust. 1 u.p.t.u. wskazuje się, iż w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Najprostszym zatem przypadkiem uniknięcia niekorzystnych ustaleń jest pozbawienie faktury pro forma następujących elementów wynikających z § 5 ust. 1 r.z.n.p.:
- stawki podatku (pkt 12),
- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku (pkt 13);
- kwoty podatku, od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku (pkt 14).
Tym samym najbezpieczniej wystawić fakturę pro forma wyłącznie w kwotach brutto.
Przede wszystkim należy wskazać, iż dopiero po czasie będzie wiadome jak organy podatkowe, a potem sądy administracyjne ocenią tą sytuację. Otrzymanie faktury pro forma od kontrahenta może ewentualnie spowodować przesunięcia w terminach odliczenia VAT. Co do zasady faktura pro forma jest wystawiana celem dokonania zaliczki, przedpłaty. Obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje ze względu na zapłatę, a nie wystawienie faktury. Problem występuje bardziej u wystawcy niż nabywcy. Nabywcy po prostu nie będą rozliczać takich faktur pro-forma, tylko faktury zaliczkowe wystawione już po otrzymaniu przez kontrahenta zaliczki. W takim przypadku wydaje się, iż nie powinno budzić wątpliwości, iż faktura ta nie dawała prawa do odliczenia. Gorzej sytuacja może wyglądać u wystawcy, u którego organy mogą próbować uznać taką fakturę za pustą, i nakazać odprowadzenie VAT tylko z tego tytułu, że wystąpił na takim dokumencie który, jak już podkreśliłem, ma wszelkie elementy umożliwiające uznanie go za fakturę VAT.
Uważam, iż taki zapis powinien wyeliminować wszelkie wątpliwości w tym zakresie, i organy nie powinny kwalifikować takich faktur pro forma jako typowych faktury VAT. Jednakże sam zapis nie chroni wystawcy, bo nie ma takiej normy prawnej, która by to umożliwiała.