Czy w decyzji nakazującej rozbiórkę z art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane, należy określić jej termin?
Z uwagi na brak w przepisie art. 51 ust. 3 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) - dalej pr. bud. podstawy do orzeczenia przez organ o dacie wykonania rozbiórki, stwierdzić należy, że określenie przez organ nakazujący rozbiórkę obiektu budowlanego terminu wykonania rozbiórki, nie posiada podstawy materianoprawnej.
Regulacja art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud. dotyczy przypadku prowadzenia postępowania legalizacyjnego samowolnych robót budowlanych podlegających legalizacji. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że ratio legis w.w unormowania polega na doprowadzeniu wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem poprzez nałożenie na inwestora w drodze decyzji administracyjnej obowiązku wykonania określonych czynności we wskazanym w decyzji terminie. Tak więc koniecznym jest wskazanie w decyzji nakładającej na inwestora obowiązek wykonania określonych czynności terminu dla ich wykonania.
W wyroku NSA z dnia 22 kwietnia 2009 r., II OSK 608/08 sąd stwierdził, że wyznaczony przez organ nadzoru budowlanego na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud. termin ma jedynie charakter procesowy. Może być zatem ustalony przez organ stosownie do okoliczności sprawy, może też zostać wydłużony na żądanie stron. Organ dysponuje w tym zakresie tzw. luzem administracyjnym, gdyż zakres i bieg tego terminu nie wynika wprost z przepisu prawa, lecz z woli organu administracji.
Niemniej jednak z unormowania zawartego w art. 51 ust. 3 pkt 2 pr. bud. wynika, że – po przeprowadzeniu kontroli wykonania obowiązku, o którym mowa w decyzji wydanej w trybie art. 51 ust. 1 pkt 2 pr. bud. –w sytuacji niewykonania obowiązków nałożonych tą decyzją – zachodzi konieczność wydania określonej tym przepisem decyzji. Konstrukcja normy art. 51 ust. 3 pkt 2 pr. bud. nie pozostawia organowi uznania, lecz wyraźnie obliguje do zastosowania - w razie stwierdzenia niewykonania obowiązku - jednej z sankcji: nakazania zaniechania dalszych robót budowlanych bądź rozbiórki obiektu lub jego części, bądź doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego.
Z kolei, jeżeli idzie o określenie terminu do wykonania rozbiórki w decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu budowlanego, zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze dominuje stanowisko (które odnosi się do normy art. 48 pr. bud., niemniej jednak analogia zachodzi do komentowanego przepisu), w myśl którego określenie daty wykonania obowiązku nałożonego na stronę dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy przepis prawa materialnego, stanowiący podstawę prawną decyzji administracyjnej, przewiduje możliwość określenia w tej decyzji daty wykonania obowiązku. (J. Siegień, Prawo budowane, Komentarz, 4 wyd. Wyd. C.H. Beck, W-wa 2003 r.) Takie też stanowisko wyraził NSA w uchwale z dnia 1 czerwca 1998 r. (OPS 2/98). Wobec braku w przepisie art. 48 (analogicznie w przepisie art. 51 ust. 3 pkt 2 pr. bud. podstawy do orzeczenia przez organ o dacie wykonania rozbiórki, stwierdzić należy, że określenie przez organ nakazujący rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części z art. 48 pr. bud. terminu wykonania rozbiórki, nie posiada podstawy materianoprawnej.
Tak więc ustalenie terminu wykonania decyzji orzekającej rozbiórkę obiektu budowlanego winno nastąpić dopiero w postępowaniu egzekucyjnym. Decyzja nakazująca rozbiórkę podlega bowiem wykonaniu z dniem, w którym stała się ostateczna.

Anna Kawecka